Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Inspiracjeideologiczneutopieimarksizm
wcześniejszejkoncepcjiBazaruWymiany.Spółdzielcydostarczaliswojeproduktydo
magazynuiotrzymywalizaniebonypracy,któreokreślaływgodzinachilośćpracy
włożonejwwyprodukowanietowaru.Każdyposiadaczbonumógłgowymienićprzy
zachowaniuekwiwalencjigodzinowejnadowolnyproduktznajdującysięwmaga-
zynie.Eksperymentupadłpodwóchlatachzoczywistychpowodówdostarczane
przezwytwórcówtowaryniebyłyprodukowanenawyraźnezamówieniespołeczne
iniezawszeznajdowałyodbiorcówpowyznaczonejzgórycenie,determinowanej
ilościączasupracy.
1.2.Marksizmogospodarcesocjalistycznej
RolaiznaczenieKarolaMarksawtworzeniuideologiigospodarkisocjalistycznej
jestniedoprzecenienia.Popierwszeskodyfikowałonstareideerównościidobroby-
tu,nadałpobożnymżyczeniomformęnaukowejteoriiskonstruowanejwtakisposób,
żeichrealizacjamiałanastąpićnieuchronnie,jakowynikobiektywnego,naturalnego
procesuhistorycznego.Obiecująclikwidacjęwyzyskuinamiastkępowszechnegoraju
naZiemi,teoriamarksistowskastałasiędefactonowąreligią17,któraurzeczywistnie-
nieostatecznejsprawiedliwościodnosiłaniedowymiarueschatologicznego,leczdo
życiadoczesnego.Podrugie,cojestniewątpliwiejegoniezaprzeczalnymosiągnię-
ciem,stworzyłruchspołecznyozasięguświatowym,gromadzącywyznawcównowej
wiary,którzypółwiekupóźniejwRosjizsukcesemprzeszliodsłówdoczynów.
1.2.1.Wprowadzenie
PismaekonomiczneKarolaMarksa(1818–1883),przedewszystkimolbrzymi,
trzytomowyKapitał,odczytywanepo140latachodmomentupowstanianierobią
specjalnegowrażenianawspółczesnymczytelnikuekonomiście.Marksmieszanie-
ustannieujęcieteoretycznenietylkozobszernymiodwołaniamihistorycznymi,ale
izdywagacjaminatematybieżące,ulotneiczęstotrywialnezdzisiejszegopunktu
widzenia.Szczegółowaanalizasystemukapitalistycznegorazianachronizmemi
wgruncierzeczybrakiemantycypacjinajważniejszychprocesówinnowacyjnych
ispołecznych,którewdrugiejpołowieXIXw.zupełnieodmieniłysystem,nadały
munowąjakośćinowądynamikę.Marksbyłwnikliwymiskrupulatnymbadaczem18,
jegoprzemożnepragnieniedocieraniadosednaanalizowanychkwestiijestłatwodo-
strzegalne,alejednocześniewtlerozważańzawszemożnazauważyćprzesłankiide-
ologiczne.Marks-badaczjestprzykrywkądlaMarksa-trybuna,Marksa-bojownika,
17Zob.L.Kołakowski,Głównenurty…,op.cit.,cz.III,s.614;J.M.Bocheński,Marksizm-leni-
nizm.Naukaczywiara,WydawnictwoAntyk,Komorów2006.
18M.Blaugpisze,żeHMarksbyłwielkimprzedstawicielemekonomiiklasycznej.Zewzględuna
talentdoprowadzeniaanalizyekonomicznej,dologicznychwniosków,Marksniemiałsobierównych
wswoimstuleciu”:Teoriaekonomii.Ujęcieretrospektywne,WNPWN,Warszawa1994,s.297.