Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Sferawłasności–gospodarkabezprywatnychwłaścicieli
35
PunktemwyjściajestdlaMarksasyntetycznyopisprodukcjikapitalistycznej.
HPodkoniecprocesuprodukcjiotrzymujemytowar”35,pisałMarks,któregowartość
określasławnerównanie:
P=c+h,
gdzie:
P–wartośćproduktu,
c–wartośćkapitałustałego(zużytychśrodkówprodukcji),
h–wartośćnakładupracyżywej.
Równanietowrzeczywistościopisujemodeldwuczynnikowy–produkcjatowa-
rowapowstajewwynikuwspółdziałaniapracyuprzedmiotowionejorazpracyżywej.
Elementc,awięcwartośćprzeniesionanaproduktzezużytychśrodkówprodukcji,
tomniejwięcejkosztyamortyzacjiorazkosztymateriałowe.Tusprawajestjasna.
Natomiastwhzawierasięcałośćwydatkowanejbezpośredniopracyrobotniczej,przy
czym–wujęciuwartościowym–składasięonazdwóchczęści:
h=v+m,
gdzie:
v–częśćopłaconapracyżywej(kapitałzmienny),
m–częśćnieopłaconapracyżywej(wartośćdodatkowa).
KapitalistawykładazatemkapitałKowartościc+v,otrzymujezaśpozakoń-
czeniuprocesukapitałK'=P(wwartościproduktu)powiększonywłaśnieowartość
dodatkową:Hnadwyżkawartościproduktunadwartościąelementówjegoprodukcji
równajestprzyrostowiwartościwyłożonegokapitałuczyliwytworzonejwartoścido-
datkowej”36.
Powyższa,elementarnaanalizaprowadzidooczywistego,aleniezwykleistotnego
wniosku,żerobotnikwydatkującypracęowartościhotrzymujezaniąwynagrodze-
nieowartościv.Różnicamiędzytymidwiemawielkościami,czyliwłaśniewartość
dodatkowam:
m=h–v
jestosiądalszegorozumowaniaMarksa.Rozumowania,którestanowipomostod
czystejekonomiidoczystejideologii,awsensieintelektualnymbyłojednązzasad-
niczychprzesłanekerupcjiustrojusocjalistycznegowXXw.zewszystkimitegokon-
sekwencjami.
Zpunktuwidzeniarobotnikawielkośćmwstosunkudoh(lubwujęciumarksow-
skiejstopywyzysku–mwstosunkudov)tonicinnego,jakmiarajegowyzyskuprzezka-
pitalistę.Robotnik,którydostarczył,przekazałkapitaliściepracęowartościh,otrzymał
35K.Marks,Kapitał,t.1,KiW
,Warszawa1951,s.224.
36Tamże.
