Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.2.1.Korona
KoronaKrólestwaPolskiegodzieliłasięna26jednostekadministracyj-
nych:województwairównorzędneziemie(wWielkopolsce:ziemia
dobrzyńska,wieluńska,gostyńska,sochaczewskaiciechanowska,wMało-
województwa,ziemie
ipowiaty
polsce:ziemiahalickaichełmska),województwazaśdzieliłysięna
powiatyirównorzędneziemie(np.drohicka).WstosunkudoWarmiiiPrus
używanonazwy,,kraj’’(odniem.Land).W1569r.przybyłowojewództwo
podlaskiei3ruskie(kijowskie,bracławskieiwołyńskie),aw1635r.
czernihowskie–doprowincjisejmowejMałopolski.Konserwatyzm
szlachtysprzyjałniezmiennościpodziałówadministracyjnych;dopiero
w1768r.utworzononowewojewództwognieźnieńskie(wydzielone
zkaliskiego).
3.2.2.WielkieKsięstwoLitewskie
ZarządadministracyjnyWielkiegoKsięstwaLitewskiegozostałgruntow-
powiaty
niezmodernizowanywlatach1564–1566.Wwynikuodgórnejreformy
wzorowanejnarozwiązaniachpolskichprzeprowadzononowerozgra-
niczeniaiwprowadzonow1565r.powiatyjakojednostkiadministra-
cyjnepełniącepotrójnefunkcje:samorząduszlacheckiegowybor-
czegoisądowniczegoorazrekrutacjiwojskowej.Dziękitemuosiągnięto
rezultatznacznielepszyniżwKoronie,jednolityiczytelnyustrój
administracyjny,dostosowanydonowychwymagańspołecznych,politycz-
nychiprawnych.
PrzeduniąWielkieKsięstwoLitewskiedzieliłosięna12województw
(wileńskie,trockie,nowogródzkie,brzeskie,podlaskie,mińskie,mścisław-
województwa
skie,witebskie,połockie,kijowskie,wołyńskie,bracławskie);osobną
jednostkąterytorialnąbyłoKsięstwoŻmudzkie,traktowanejakotrzynaste
województwo.
Województwalitewskie(opróczmścisławskiegoipołockiego)dzieliły
sięnapowiaty,wpotocznymużyciubyłyjednaktakżenazwy:ziemia
(nowogródzka,wileńska)ikraj(brzeski,rzeczycki).OderwanieodWiel-
kiegoKsięstwawiosną1569r.obszarówpołudniowych(Kijowszczyzny,
BracławszczyznyiWołynia)orazzachodnich(Podlasia)spowodowało
zredukowanieliczbywojewództwdo9.
Specyficznybyłstatuswojewództwasmoleńskiego,którepowstałojuż
w1508r.,alewkilkalatpóźniejodpadłoodLitwyiażdopowrotu(1611)
niebyłofaktyczniejejterytorium:nieobjęłygoreformyzlat1564–1566.
StatusziemodzyskanychwczasiewojenmoskiewskichzaBatorego
iZygmuntaIIIbyłprzezkilkadziesiątlatniejasny.W1613r.województwo
smoleńskieoficjalnieprzyłączonodoWielkiegoKsięstwa,aw1625r.
39
