Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Konspiracjenaziemiachpolskich
27
austriackim,lubkoleżeńskiekołaoficerówarmiipowstańczej,któreodsamo-
pomocywpierwszychmiesiącachpoklęscejednoczyłysięzmyśląokontynuacji
walkizbrojnej.Takimbyłm.in.warszawskiKlubWojskowy(zodgałęzieniami
wKaliszu,PoznaniuiWrocławiu),wktórymznacznąrolęodgrywałgen.Jan
HenrykDąbrowski,cieszącysiędużymautorytetemwyniesionymzpowstania
kościuszkowskiego.
CentralizacjaLwowska.Wzaborzeaustriackimod1794r.działałtajnyzwią-
zekkierowanyprzezDzieduszyckiego,arystokratęmającegodobrąpozycję
wWiedniu.WczasieinsurekcjiwspierałonwalkęzRosjąistarałsięutrzymać
przychylnośćAustriidoPolski.Wpoczątkach1795r.Dzieduszyckinapisał
UwagiozwiązkuinteresówPolskizinteresamipolitycznymiinnycheuropejskich
mocarstw,wktórychpodkreślał,żeodbudowaniePolskileżywpolitycznym
igospodarczyminteresieAustrii,AngliiiFrancji,azatempowinnyonestwo-
rzyćkoalicjęantyrosyjskąiwesprzećPolakówwwalceoniepodległość.
Wówczesnychwarunkachbyłotopolitycznemarzenie,gdyżpaństwatenale-
żałydoprzeciwnychobozów.
Konspiratorzygalicyjscy,kierowaniprzeztzw.ZgromadzenieCentralne
(Centralizację)weLwowie,wktórymczołowąrolęodgrywałDzieduszycki,
nawiązalikontaktzespiskowcamiwzaborachpruskimirosyjskim,wWilnie
inaWołyniu.WWarszawiebyłznimizwiązanyKlubMiejski,atakżegen.
Dąbrowski.Wmiaręrozwiewaniasięzłudzeńnawspółpracępolsko-austriacką,
konspiratorzygalicyjscyczyniliprzygotowaniadowalkioniepodległość
wnadzieinapomocrewolucyjnejFrancji.Od1795r.Centralizacjautrzymy-
wałakontaktyzparyskąDeputacjąPolską,którąuznałazaswąreprezentację.
WKrakowie6stycznia1796r.grupaspiskowcówpodpisała„aktkonfederacji”,
wyrażającygotowośćwywołaniapowstaniawspółdziałającegozFrancją.Cen-
tralizacjamiałaoparcieprzedewszystkimwśródpatriotycznejszlachty,
inteligencji,byłychwojskowych.Stanowiłaorganizacjękadrową,liczącąok.150
członków,zrepublikańskimprogramempolitycznym.Rozumianoteżpotrzebę
rozszerzeniaspiskunakręgimieszczaństwapolskiegoorazchłopów,stąd
wzaleceniachorganizacyjnychbyłamowaopozyskiwaniu„pracowitych
włościan”,by„duchawnichnapoświęceniesięOjczyźnieprzygotować”.
SpisekGorzkowskiego.Zdecydowaniebardziejradykalnaspołecznieipoli-
tyczniebyładziałalnośćspiskowaprowadzonanaPodlasiu(wówczaswzaborze
austriackim)przezFranciszkaGorzkowskiego,szlachcicazWarmii,wykształ-
conegoweFrancji,zapatrzonegonarewolucję,aktywnegow1794r.jakobina.
Zatrudnionyjakogeometrawszlacheckimmajątkuwziemiliwskiej,prowadził
wlatach1795–1797,zawiedząkonspiratorówwarszawskich,powstańcząagi-
tacjęwśródchłopów.Jegoodezwywobrazowysposóbuświadamiałychłopom
ichogromnąprzewagęnadszlachtąiwojskamiaustriackimi,zachęcałydood-
mowypracynapańskim,zapowiadałynadanieziemi,wzywałydotworzenia
