Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Emigracjapo1794r.–Paryż,Wenecja,Drezno,Turcja
29
Jesienią1798r.,podwpływemwezwańidącychzlegionówpolskichweWło-
szech,rozproszonegrupydziałaczyniepodległościowychpołączyłysięzinicja-
tywyErazmaMycielskiego,AlojzegoOrchowskiegoiAndrzejaHorodyskiego,
tworzącTowarzystwoRepublikanówPolskich,pierwsządemokratycznąorga-
nizacjęnaziemiachpolskich.Wczasie3latdziałalnościTowarzystwomiało
wswychszeregachponad400zaprzysiężonychczłonków,przedewszystkim
wzaborzepruskim(ok.300,wtymwWarszawie66),aletakżewGalicji(wKra-
kowie30)iwzaborzerosyjskim.PrzezTowarzystwoprzeszłokilkudziesięciu
późniejszychdziałaczypolitycznychzepokiKsięstwaWarszawskiegoiKró-
lestwaPolskiego.OrganizacjąkierowałDozórGłówny,obowiązywałyzasady
konspiracji,używanopseudonimów.Podstawowymdokumentemorgani-
zacyjno-ideowymbyłaUstawaprzedspołeczna(z1X1798),któraokreślała
celezwiązku,zasadyprzyjmowaniaiobowiązkiczłonków,strukturęwewnętrz-
nąorazprogrampolitycznyispołeczny.
RepublikaniePolscyczerpaliwzoryzrewolucyjnejFrancji.Takjakpo-
przednicy,liczyli,żefrancuskiezwycięstwawesprąsprawępolską,zapowiadali
zbrojnepowstanieprzeciwzaborcom,„kiedyokolicznościporęwskażą”,wcelu
„przywróceniaOjczyznyzrządemrepublikancko-demokratycznym,reprezenta-
cyjnym”.Zapodstawęideowąuznanoprawaczłowiekaiobywatelawedługkon-
stytucjiRepublikiFrancuskiejz1795r.Oznaczałotom.in.likwidacjęprzy-
wilejówstanowych,wtymnadaniechłopomwolnościosobistej.Wzywanoczłon-
ków,„abyoświecaliludpolski,abyoddalaliodniegostanponiżenia”,atakże
zalecano,by–zzachowaniemnależytejroztropności–„owłościanachrozsądnych
dowiadywaćsię,wartychzaufaniadozwiązkuwprowadzaćlubznichosobne
formowaćzwiązki”.Pominiętonatomiastmilczeniemsprawęuwłaszczenia.
TowarzystwoRepublikanówPolskichutrzymywałokontaktzradykałami
emigracyjnymiwParyżu.KierowałoochotnikówdolegionówweWłoszech,
któreuważanozakadryarmiinarodowej.W1799r.przystąpiłdoniegoKoś-
ciuszko.Organizacjaniezostałazdekonspirowana,alew1801r.,pozawarciu
przezFrancjępokojuzAustriąiRosjąorazzałamaniusięakcjilegionowej,
zawiesiładziałalność.Częśćczłonkówprzeszładodziałalnościlegalnejnapolu
naukiikulturynarodowej,cozresztąbyłojednymzprogramowychobo-
wiązkówRepublikanówPolskich.
EMIGRACJAPO1794R.–PARYŻ,WENECJA,DREZNO,TURCJA
Cywilniprzywódcypowstaniaorazoficerowie,którymudałosięuniknąćnie-
woliiwięzienia,uchodzilizagranicę.Rozpoczynałasięepokapolskichemi-
gracjipolitycznych–zjawiskatrwałegocałegookresuporozbiorowego,ściśle
związanegozrytmemwalkioniepodległośćpodejmowanejnaziemiachpol-
