Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
ZIEMIEPOLSKIEPODTRZEMAZABORAMIPO1795R.
licjiiLodomerii.Prowincjamiała139913,7km
2
,costanowiłook.19%obszaru
całejmonarchiihabsburskiej,aliczyłaponad4850tys.mieszkańców(tj.
ok.20%ludnościAustrii).Administracyjniedzieliłasięnacyrkułyzesta-
rostaminaczele.PonadtopodwładząHabsburgówbyłjeszczeSpisz,oderwany
odPolskijużw1769r.iprzyłączonydoWęgier.
Ziemiezagarniętew1795r.tokrajrdzenniepolski,rolniczy,zurodzaj-
nymiglebami,aleizprzemysłemmanufakturowymwZagłębiuStaropolskim,
zdużymimiastami–Krakowem(26tys.)iLublinem(7tys.).Natomiast„Stara”
GalicjaiLodomeriapodwzględemnarodowymdzieliłasięnadwaobszary:
wzachodnim,poSan,większośćstanowiłaludnośćpolska,wewschodnim
przewagęmieli„Rusini”(ludnośćukraińska).Natenpodziałnakładałysię
różnicewyznaniowe:Polacytokatolicy,Rusinitogrekokatolicy(unici),aczę-
ściowotakżeprawosławni.Niemców,pozaurzędnikami,byłoniewielu,nato-
miastŻydzinaprzełomiewieków(zresztąwedługdośćniepewnychdanych)
stanowili7–9%ogółumieszkańców.
OrganizacjakościelnaobejmowałaarcybiskupstwoweLwowiei2bis-
kupstwawPrzemyśluiTarnowie(do1805),następniewKrakowie,Kielcach,
LublinieiPrzemyślu(do1809),awreszcienapowrótwPrzemyśluiTarnowie
(przejściowowTyńcu1821–1826).WeLwowiebyłoarcybiskupstwoKościoła
ormiańskiego.Grekokatolicy(unici)mieliswąmetropolięweLwowie,abiskup-
stwawPrzemyśluiChełmie.ParafieCerkwiprawosławnejbyływGalicji
Wschodniej.Józefinizm,charakteryzującysiędążeniemdopodporządkowania
Kościołapaństwu,odchodziłjużwprzeszłość,zaniechanokasacjiklasztorów
(alezlikwidowano159łacińskichibazyliańskich,pozostawiająctylko92),
szkoływracałypodnadzórkleru.
W1802r.ograniczonoautonomięuniwersytetówwAustrii.Istniejącyod
1784r.UniwersytetLwowskipodupadłiw1805zostałzamknięty–wjego
miejsceutworzonoliceum.WKrakowiedziałałnadaluniwersytetpoddawną
nazwąSzkołyGłównejKrakowskiej,takżeprzeżywającypoważnykryzysspo-
wodowanypolitykąwładzaustriackich:w1802r.wprowadzonowykładypo
łacinie,awlatachnastępnychzgermanizowanonauczanieikadręprofesorską,
wprowadzono4wydziały(teologiczny,prawny,lekarskiifilozoficzny).Nawzór
austriackireorganizowanoigermanizowanoszkołyśrednie.
Orientacjaaustriacka.Austriabyławówczaswtrudnymokresieswejhistorii.
Od1792r.trwaławojnazrewolucyjnąFrancją,początkowowkoalicjizPru-
sami,aleod1795r.prowadzonajużtylkosiłamiarmiiaustriackiej.Sukcesów
nieodnoszonoaninadRenem,aniweWłoszech,awlatach1795–1796
HabsburgowieutraciliNiderlandyorazLombardięiToskanię.Ziemiepolskie
byływięcswegorodzajuwyrównaniemstrat.Wliteraturzehistorycznejutrwa-
liłasięopinia,żezajmującziemipolskie,Austria„czułasięraczejtymczaso-
wymichposiadaczemniżwłaścicielemwieczystym”–jaktoująłSzymonAske-
