Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
ODZWĄTPIENIADOWALKIONIEPODLEGŁOŚĆ
obojętność,azdarzałysięgorzkiewyrzuty,jakFranciszkaKarpińskiegowŻa-
lachSarmaty.Nawetjedenzwybitniejszychoficerówlegionowych–Godebski–
wWierszudoLegiówPolskich(1805),sławiącichepopeęweWłoszechinad
Dunajem,zgorycząkończył:„Ohańbo!oślepotowludziachniepojęta!/Ten,
któryzostałwolnym,poniósłdrugimpęta”.Byłprzekonany,żeofiarapatriotów
zostałazmarnowana.CzęśćlegionistówpozostaławsłużbieRepubliki,ana-
stępnieKrólestwaWłoskiego(ok.4tys.żołnierzyioficerówpoddowództwem
JózefaGrabińskiego).Pozostałrównieżgen.Dąbrowski.Natomiastjegoprzy-
jacielWybickiporzuciłpolitykęiw1802r.przeniósłsiędoDrezna.
Zawódwywołanyniepowodzeniemakcjipolityczno-wojskowychiin-
surekcyjno-konspiracyjnychwpłynąłnapostawęczołowychprzedstawicieli
środowiskpatriotycznychnaziemiachpolskich.Nastąpiłareorientacja–miej-
sceotwartejwalkioniepodległość,podejmowanejwprzekonaniu,żekoniunk-
turamiędzynarodowasprzyjauzyskaniuobcejpomocy,zajęłapracawewnętrz-
naorazwiarawsiływłasnenarodu.Ścierałysiętepoglądywpolskiejmyśli
ipraktyceniepodległościowejprzezcałyokresniewoli.Naziemiachpolskich
podejmowanojawnądziałalnośćnapolukulturynarodowejigospodarki,
atakżeprzebudowystosunkówspołecznychirozbudzaniaświadomościnaro-
dowejwewszystkichgrupachludności.Rodziłsięruch,którypokilkudzie-
sięciulatachprzybierzecharakterpracyorganicznej.OdpoczątkuXIXw.te
dwanurtypolskiegożyciaspołecznegoipolitycznegosplatałysię,ujawniając
naprzemianswąsiłę.Pozatymiśrodowiskamipatriotycznymipozostawalici,
którzyświadomierezygnowalizmyślioniepodległejPolsce,godzilisię
zzaborami,anawetcałkowicieidentyfikowalizpolitykąPetersburga,Berlina
iWiednia.
PókitrwałpokójmiędzyFrancjąaAustriąiRosjąsprawapolskanie
odgrywałażadnejroliwstosunkachmiędzynarodowych.Niebyłomożliwości
nawznowieniewalkioniepodległość.NoweperspektywyotworzyłaIIIkoalicja
antyfrancuska–zwycięstwocesarzaNapoleonanadAustriąiRosjąwgrudniu
1805r.podAusterlitzzapowiadałojużzmianyukładusiłwEuropie.Polakom
miałaprzypaśćrolaznaczniewiększaniżwpoprzednichdziesięcioleciach.
ORIENTACJAROSYJSKACZARTORYSKIEGO1801–1806
KatastrofalegionówpolskichiupadeknadzieinapomocFrancjiwwalce
oniepodległośćPolskizbiegłysięzwydarzeniamitworzącyminowąkoniunk-
turępolityczną,któraumożliwiłaszukanieoparciadlasprawypolskiejwRosji.
Pokrótkimpanowaniu,zakończonymzamordowaniemcaraPawłaIw1801r.,
tronImperiumRosyjskiegoobjąłjegosynAleksanderI.Wkilkamiesięcy
późniejwgronienajbliższychdoradcówmłodegocaraznalazłsięks.Adam
