Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5.Naturalneaminokwasyniebiałkowe
43
Udziałniektórychaminokwasówniezbędnychwbiałkuroślinnymjestznacznieniż-
szyniżwbiałkuzwierzęcymidietawyłącznieroślinnaniepokrywauludzizapotrzebo-
waniananie.WproduktachzbożowychszczególniebrakujeL-lizyny(wbiałkumąki
pszennejznajdujesię1,9%L-lizynywporównaniuz10%wmięsiewołowym),dlatego
wniektórychkrajach,gdziepotrawymącznestanowiąpodstawępożywienia,wzbogaca
sięjeL-lizyną.Wbiałkuroślinnymwniewystarczającychilościachznajdująsięrównież:
L-treonina,L-metionina,L-argininaiL-tryptofan.Spożywanieroślinnychproduktówspo-
żywczychzwysokobiałkowymidodatkami,np.kanapkizłożonejzchlebaiszynkiczy
makaronuzwołowiną,bardzopodnosiwartośćodżywczążywności.
1.5.Naturalneaminokwasyniebiałkowe
W1961rokuGreensteiniWinitzopisali90niebiałkowychaminokwasówwystępujących
wprzyrodzie;obecnieznanychichjestjużwielokrotniewięcej.Wopublikowanejw1985
rokumonografiipt.nChemistryandBiochemistryofAminoAcids“podred.C.Barretta,
podanoponad700przykładówniebiałkowych,naturalnychaminokwasówiichbliskich
pochodnych.Obecnieliczbapoznanychnaturalnychaminokwasówniebiałkowychprze-
kracza1000.Wtabeli1.6podanoprzykładynajbardziejznanychaminokwasównie-
białkowych.Znacznaczęśćznichnależydoproduktówlubpółproduktówprocesówme-
tabolizmuaminokwasówbiałkowych,niektóreproduktamipośrednichetapówsyntezy
aminokwasówkodowanych,inneprostymipochodnymitychaminokwasów,aczęść
znichstanowiproduktydetoksykacji.Ichdrogasyntezyczasamibywazaskakująca,np.
kwasb-metylo-L-asparaginowyniejestsyntezowanyprzezmetylowaniekwasuasparagi-
nowego,cowydawaćbysięmogłonajprostszymsposobem,leczpowstajezkwasuL-glut-
aminowegowwynikuenzymatycznegoprzegrupowania(rys.1.10).
Drogabiosyntezywiększościnaturalnychaminokwasówniebiałkowychnadaljest
nieznana.Produkowaneonegłównieprzezroślinyimikroorganizmy,aleznalezionoje
takżeworganizmachzwierzęcych.Wielemikroorganizmówwytwarzasubstancjeowłaś-
ciwościachantybiotycznych,wskładktórychwchodząnietypoweaminokwasy,okonfi-
Rys.1.10.Substratemkwasub-metylo-L-asparaginowegojestkwasL-glutaminowy