Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
72
1.Aminokwasy
Spośródaminokwasówwolnychszczególniełatwonaenancjomeryrozdzielająsię
aminokwasykwasoweizasadowe.Naprzykładkwasglutaminowydajesięrozdzielićza
pomocąchininy,ahistydynatworzyłatwokrystalizującesolezkwasemwinowym.Stosu-
jąckwaswinowy,możnarównieżrozdzielićracemicznątyrozynę.Wprzypadkuwielu
aminokwasówobojętnychdobrewynikirozdzieleniauzyskanozapomocąkwasuD-kamfo-
ro-10-sulfonowego,łatwodostępnegoodczynnikahandlowego.Znacznieczęściejdoroz-
dzielaniastosowanesąN-lubC-pochodneaminokwasów,przyczymchętniejużywasię
pochodnychN-acylowych,ponieważaminoestryzazwyczajsąnietrwałeiwymagająza-
chowaniaszczególnejostrożności,abyniedopuścićdoichautokondensacji(cyklizacjido
dioksopiperazyn).Estrytert-butylowenieulegającyklizacji,alezatosąpodatnenaacydo-
lizę.DorozdzielanianaenancjomerystosujesięnastępująceN-pochodneracemicznych
aminokwasów:benzoilowe,acetylowe,chloroacetylowe,formyloweibenzyloksykarbo-
nylowe.Zuwaginadużezapotrzebowanienachiralnieczysteaminokwasyopracowano
szczegółoweproceduryotrzymywaniaichczystychenancjomerów.Sukceswrozdziela-
niuwdużymstopniuzależyoddoborurozpuszczalnikaiodpowiedniejchiralnejaminy
lubkwasu.NajczęściejnajedenmolrozdzielanegoracemicznegoN-chronionegoamino-
kwasuzużywasię0,5molachiralnejaminy,takabykrystalizowaławyłącznietrudniej
rozpuszczalnasól,awroztworzepozostawałdrugiwolnyenancjomer.Takaprocedura
zalecanajestzuwaginakoniecznośćregeneracjichiralnychaminzewzględunaich
zwyklewysokikosztorazsilnewłaściwościtoksyczne,np.brucynaczystrychninato
jedneznajsilniejszychtrucizn.Enancjomerkrystalizującywpostacisolizazwyczajwyka-
zujewyższystopieńczystościniżenancjomerpozostającywroztworze.Tendrugiwyma-
gazwykledodatkowegooczyszczania,najlepiejpoprzezutworzenieikrystalizacjęsoli
zchiralnąaminąlubkwasemoprzeciwnejkonfiguracji.
Czasamipooddzieleniułatwiejkrystalizującejsolidiastereoizomerycznej,sólzdru-
gimenancjomeremzaczynakrystalizowaćpozatężeniuprzesączu,naprzykładwwyniku
wolnegoodparowywaniarozpuszczalnikazotwartegonaczynia.Jakoprzykładmożepo-
służyćrozdzielanieracemicznejformylofenyloalaninyzapomocąbrucyny.Zroztworu
wmetanolupozmieszaniurównomolowychilościCHO-DL-Pheibrucynykrystalizuje
trudniejrozpuszczalnasólizomeruD,apozatężeniuroztworuprzezpowolneodparowy-
waniemetanoluzotwartegonaczyniawypadasólizomeruL(rys.1.32).
Rys.1.32.Rozdzielaniesolidiastereoizomerycznychprzezkrystalizację
1.;.2.Pochodnediastereoizomeryczne
Wolnelubchronioneracemiczneaminokwasymożnaprzeprowadzićwpochodnediastereo-
izomerycznewwynikuutworzenianowegowiązaniakowalencyjnegozodczynnikami
