Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
1.Narodzinyneuropsychologiiprocesu
miipragnieniami,emocjami,anawetstanamiświa-
domości(Pąchalska1999,2003d;KolbiWhishaw
2003).Uczenizdalisobiesprawę,żewnowychpo-
szukiwaniach,ukierunkowanychczęstowyłączniena
badaniaprocesówpoznawczych,napotykamypoważ-
neproblemyteoretyczneimetodologiczne.
SamsonovichiNadel(2005:669)takotoujęlitę
sytuację:
Neuropsycholodzynatykająsięnaszczególnetrudno-
ściwtłumaczeniupewnegorodzajuzjawiskwobrębie
tradycyjnychrampojęciowychpsychologiipoznaw-
czej.Wśródtychzjawisknależywymienićpamięćepi-
zodyczną,samoświadomość,marzenia(najawieiwe
śnie),osobowość,systemywartości,subiektywnedo-
znanieemocji,teorięumysłu(zdolnośćjednegoumys-
łudorozumieniainnychumysłów),różnepostaciepo-
znaniawyższegorzęduorazmetapoznania,awreszcie
świadomośćiwolnąwolę.Wszystkieteproblemy,jak
sięwydaje,mająjednąwspólnącechę,amianowicie
relacjędopojęciawłasnegoJA.
Należypodkreślić,żewneuropsychologiiklinicz-
nejpodejścieprocesowe,wktórymwykorzystujesię
teorięmikrogenetyczną,umożliwiazmianęparadyg-
matubadawczego,stwarzawięcwarunkidopołącze-
niadotychczasowychdanychznajnowszymiodkry-
ciamineuronauk(Pąchalska2007;Pąchalskaiin.
2012).Teoriamikrogenetycznajestobecniejedyną,
którapozwalanazrozumieniezarównozwiązkumię-
dzymózgiemizachowaniem,jakiistotyprzenikania
objawóworazformowaniasięutegosamegochorego
nowychobjawów(np.wotępieniu).Przybliżymyto
zjawiskowrozdz.5.Wiążesiętozkoniecznością
bliższegopoznaniachorego.Niedziwiwięc,żena
świeciepowstałowieleczasopism,którepublikują
studiaprzypadków,jaknp.Neurocase.Stopnioworo-
dzisiębowiemświadomość,żemimowielucech
wspólnychcharakteryzującychludzkiepoznanie,tak
naprawdękażdyczłowiekmawłasnymodelświata.
1.5.ROSYJSKASzKOŁA
NEUROPSYCHOLOGIIPROCESU
Omawiającpoczątkineuropsychologiiprocesu,trud-
noniewspomniećowybitnymrosyjskimuczonym
AleksandrzeR.Łurii(ryc.1.3),neuropsychologu
ipsychologurozwojowym,twórcypsychologiikul-
turalno-historycznej,orazojegobliskimwspółpra-
cownikuLwieS.Wygotskim.ChociażŁurianie
użyłjakopierwszyterminunneuropsychologia”,jed-
nakjegobadaniastanowiąpodwalinęneuropsycho-
logii(Pąchalska1999,2007,2008;Kądzielawa2003;
Kaczmarek2011).
Łuriaurodziłsię16lip-
ca1902r.wKazaniu.Jego
ojciec,RomanA.Łuria,był
znanymicenionymleka-
rzem,matkazaśdentystką.
Pozdaniuprzedterminem
egzaminumaturalnegoŁu-
riawstąpiłw1918r.naWy-
działNaukSpołecznychna
uniwersyteciewKazaniu.
Takżetutajzdałobowiązu-
Rycina
Źródło:zezbiorówprywat-
nychM.Klimkowskiego.
R.Łuria(1902-1977)
1.3.
Aleksander
jąceegzaminyprzedtermi-
nem
w1921r.
i
ukończył
studia
Jegopracenatemat
czasureakcjiorazzwiązanychztymprocesówmyślo-
wychzostałyzauważoneiotrzymałw1923r.stano-
wiskowInstytuciePsychologiiwMoskwie.Łuriaod
początkuprzejawiałszerokiezainteresowaniaijuż
wtrakciestudiówzałożyłTowarzystwoNaukSpo-
łecznych.Niewszyscyteżwiedzą,żegdypracował
jakoasystentwInstytucieOrganizacjiPracywKaza-
niu,zorganizowałkołopsychoanalityczne.Wwyniku
tychzainteresowańpowstałaksiążkaTheNatureof
HumanConflicts(1932),którąopublikowanowSta-
nachZjednoczonych.Autoropisałwniejpróbybada-
niastanówemocjonalnychprzezrejestracjęreakcji
motorycznychinaczyniowych.Wjegoumyśle,dzięki
współpracyzWygotskim,zrodziłosięzrozumienie
dlazwiązkumózguzczynnościamipsychicznymi.
W1925r.ŁuriaodwiedziłBerlin,gdziespotkał
m.in.Levina,KöhleraiGoldsteina,w1929r.zaś
wtrakcieMiędzynarodowegoKongresuPsychologów
poznałwieluamerykańskichpsychologówiwybit-
negojęzykoznawcęRomanaJakobsona(Pąchalska
iKaczmarek2012).Takiesąźródłajegozaintere-
sowaniaafazją.Jednakżeszczególneznaczeniedla
naukowejdziałalnościŁuriimiaławspółpracazWy-
gotskim,któregopoznałw1924r.Wyprawypsycho-
logicznepodkierunkiemWygotskiegodoAzjiŚrod-
kowejwlatach1931-1932dałymupoletkodobadań
dotyczącychwpływuedukacjiszkolnejnamyślenie.
Stanowiłyonepróbęempirycznejweryfikacjizałożeń
Wygotskiegoospołeczno-kulturowympodłożupro-
cesówpoznawczychczłowieka.Łuriabadałturóżne
zmianypsychologiczne(wtympostrzeganie,rozwią-
zywanieproblemówipamięć),występującewroz-
wojukulturalnymuosób,którezpowodukoczowni-
czegotrybużycianieuczęszczaływogóledoszkoły.
