Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.6.Polskaszkołaneuropsychologiiprocesu
15
Innymważnymosiągnięciemomawianegokon-
gresubyłudziałneuropsychologówztakróżnych
krajów,jakBrazylia,RepublikaPołudniowejAfryki,
Kolumbia,StanyZjednoczone,Norwegiaioczywi-
ściePolska(ryc.1.10).Uczestnicymielimożliwośćza-
poznaniasięnietylkozideamiŁurii,lecztakżeznaj-
nowszymitechnikamistosowanyminaświecie,takimi
jakneurodiagnozaineuroterapia.Dlategostwierdzili,
żezostałstworzonyswegorodzajupomostłączący
historyczneosiągnięcianeuropsychologiiznowymi
odkryciamineuronaukorazmiędzyposzczególnymi
generacjamiobecnychnakongresiebadaczy.
RosyjskieTowarzystwoPsychologiczneprzyznało
równieżnagrodytrzembadaczomwuznaniuich
wkładuwrozwójneuropsychologii.Wśródnagrodzo-
nychznalazłasięMariaPąchalska.Dyplomywręczał
przewodniczącyRosyjskiegoTowarzystwaPsycholo-
gicznegoprof.JurijW.Zinczenko.
Wświetlerozważańzawartychwnaszympod-
ręcznikuwartododać,żechociażŁurianieużywał
terminunneuropsychologiaprocesu”,jednakjego
sposóbbadaniapacjentówwskazywałnato,żeświet-
nierozumiałdynamikęobjawów.Jegopodejściedo
neuropsychologiiwiązałosięzpracązpacjentem,
aściślejrzeczujmując,stanowiłojejwynik.Badacz
tenłączyłbowiemdiagnozęzpraktykąterapeutycz-
ną.Pozwalałomutodotrzećdoprzyczynzareje-
strowanychobjawów,któreokreślałmianemdefektu
podstawowego.Umożliwiałatownikliwaobserwacja
choregowtrakciewykonywaniaposzczególnychza-
dań,wktórejuwzględniałnietylkopopełnianeprzez
badanegobłędy,lecztakżepróbyobejściazaistnia-
łychtrudności.Naprzykładjedenzchorychwtrak-
cieodpowiadanianazadawanepytaniawpatrywałsię
wleżącyprzednimobrazek,chociażprzedstawiałon
tematykęzupełnieinnąodomawianej.Gdytenobra-
zekusunięto,pojawiłysięznacznetrudnościzroz-
wijaniemwypowiedzi.Bliższaanalizawykazała,że
pacjentprzechodziłodjednegoelementuobrazkado
następnego.NasunęłotoŁuriiprzypuszczenie,że
mamytudoczynieniazzaburzeniamiseryjnejor-
ganizacjiinformacji,ipostanowiłwykorzystaćpuste
karteczki,którerozłożyłprzedpacjentem.Wpłynęło
tonapoprawęumiejętnościwypowiadaniasięuba-
danego.Następnymkrokiembyłozastosowaniewy-
stukiwaniarytmuodpowiadającegoposzczególnym
słowom,cotakżeokazałosiębardzopomocne(Łuria
1963).
Ukazujetosposób,wjakiŁuriadochodziłzjed-
nejstronydowypracowaniaskutecznychmetodtera-
peutycznych,zdrugiejzaśstronydozgłębianiamó-
zgowychmechanizmów,inaczejczynników,leżących
upodstawdanejczynności.Wopisanymprzypadku
pomocneokazałosięwyodrębnieniezaburzeńspecy-
ficznychdlazespołuczołowego.Trzebazresztąpod-
kreślić,żebadacztennieograniczałsiętylkodoob-
serwacji,lecztakżepytałpacjenta,cosprawiamu
szczególnątrudność.Ztegoteżwzględunazywałba-
danie,wktórymdiagnostaograniczasiędonotowa-
niazaistniałychuchoregozaburzeń,badaniemwete-
rynaryjnym(Kaczmarek2012).IstotępodejściaŁurii
ukazujewspomnianaksiążkaŚwiatutraconyiodzy-
skany(1984).Mamytuokazjęobserwować,jak
wspólniezpacjentemstarasięonprzezwyciężyćspo-
wodowaneuszkodzeniemmózgutrudności,otrzymu-
jącjednocześniesporądawkęwiedzyteoretycznej.
Wartowięcpamiętać,żenatympolegałaistotapodej-
ściasyndromologicznego,którestanowiłozarazem
pewnegorodzajuprocesbadawczy.Badającystawia
bowiemhipotezydotycząceprzyczynobserwowanych
objawówinastępniesprawdzaje,obserwującsposób
wykonywaniaprzezchoregostawianychmuzadań.
Częstozdarzasię,żepierwotnąhipotezę(inaczej:roz-
poznanie)należyodrzucić,m.in.zewzględunadyna-
mikęprocesuchorobowego.Jakwskazywanowin-
nychpracach(Kaczmarek2001a,2012),amerykańska
adaptacjabateriiŁurii,słynnyLuria-NebraskaTest,
jestbardzoodległaodpierwowzoru.Utraconotu
przedewszystkimmożliwośćwgląduwistotęobser-
wowanychzaburzeńprzeznałożenienaelastyczne
wswojejistociebadanieklinicznensztywnegogorse-
tustandaryzacji”(Adams1980,1080a).
1.6.POLSKASzKOŁA
NEUROPSYCHOLOGIIPROCESU
Wneuropsychologiiprocesu(patrzSłownik)chodzi
onowepodejściedopodstawowychzagadnieńneuro-
psychologii,czylidozwiązkunmózgowie-zachowa-
nie”orazdorelacjiJA-Światzperspektywyteorii
mikrogenetycznej.Teoriatamapotencjałstaniasię
prawdziwąrewolucją,itonietylkowneuropsycholo-
gii(Pąchalska2002;Pąchalskaiin.2012c).Jeżelido
tejporypracowaliśmywramachteoriiopracowanych
przeważniejeszczewXIXw.,tonajwyższyczas,że-
byprzekroczyćprógXXIw.izapanowaćwnim(Pą-
chalskaiMacQueen2008a).Najwyższyczas,żeby
wdefiniowaniuistotyprocesuiwieluinnychpodsta-
wowychzagadnieńprzemyślećnaszezałożeniana
tematrelacjistrukturydofunkcji,znaczeniaczasu
wtworzeniusięmikrogenezystanuumysłowegoroz-
wijającegosięwmózguwczasieodmilisekund(pień
mózgowia)przezsekundy(układlimbiczny)idłużej
