Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Anatomiafunkcjonalnamózgu
21
ukazująniezwykłewłaściwościmózgu-jegozdol-
nośćdosamonaprawyisamoodbudowy.Zdolnościte
zaczynamydopieroodkrywaćirozumiećdziękiroz-
wojowiwiedzydotyczącejdziałaniamózgu,wtym
jegobudowy.
2.2.ANATOMIAFUNKCJONALNAMózGU
Wobecdługiejizawiłejhistoriirozwojuwiedzyana-
tomicznejorazeksplozjinowejwiedzy,nabytej
wostatnichlatach,brakjestwśródneuroanatomów
zgodnościwwielu,nawetpodstawowychzagadnie-
niach,cosprawia,żeokreślonestrukturymogąmieć
różnenazwy,byważeużywanezamiennienawet
wjednejpublikacjinaukowej.Przykładowo:zakręt
przedśrodkowynazywanyjestrównież:pierwotnąko-
rąruchową,polem4Brodmanna,pasmemruchowym,
homunculusemruchowym,pasmemJacksona,obsza-
rempiramidowym,pasmemsomatomotorycznym,
gyrusprecentralisczywreszcie-wnajnowszych
podręcznikachneuroanatomii-M1.
Dalszekomplikacjesąspowodowanetym,żeczy-
tającświatowąliteraturęprzeważniewjęzykuangiel-
skim,zapoznajemysięzterminamianglojęzycznymi,
którewwiększejczęścipochodzązłacinyigreki.
Mimoistnieniarodzimychterminówpolskichdla
większościstrukturipojęć,nieuniknionejestzatem
częścioweprzenikaniedosłownictwapolskiegoter-
minówanglojęzycznych.Naprzykładsubstancjeche-
miczneodgrywająceistotnąrolęwprocesieprzeka-
zywaniainformacjimiędzyneuronamisąnazywane
wliteraturzepolskojęzycznejneurotransmiteramial-
boneuroprzekaźnikami.Układlimbicznynazywany
jestrównieżwjęzykupolskimukłademrąbkowym
(połacinielimbusoznaczarąbek)lubsystememlim-
bicznym.Zkoleiwśrodowiskulekarskimwciążjest
żywy,stary,poniekąddobryzwyczajnazywania
strukturanatomicznychpołacinie.
NapoczątkudrugiejdekadyXXIw.nastąpił
gwałtownyrozwójneuronauk,którywiązałsięzdo-
konaniemwieluodkryćnaukowych.Pojawiłysięno-
weprace,nowaterminologia,któraczasamifunkcjo-
nujeobokstarej.Wzwiązkuztymwliteraturze
przedmiotumożemyspotkaćróżneterminyodnoszą-
cesiędotejsamejstrukturyczyzjawiska.Wtakich
przypadkachpodajemywnawiasachtłumaczenie
tychterminównajęzykpolski,uzupełniającjenazwą
łacińskąalbo(niecorzadziej)angielską.Niestety,cał-
kowitakonsekwencjawtejsprawiejestprawienie-
możliwa,wobecczegostosowanaprzeznaszasada
wyborupolegaprzedewszystkimnaprzeświadcze-
niu,żepodaniealternatywnychterminówułatwiśle-
dzenieizrozumieniewywodu.
Wceluokreśleniawmiarękonkretnegomiejsca
istrukturywmózgukoniecznesąpewnekonwencje
terminologiczne(ryc.2.1).Itak,czubekgłowydefi-
niujezawszengórę”,stopyzaś-ndół”,jednakczęsto
(choćniezawsze!)używamyprzymiotnikabrzuszny
(ventralis)-wznaczeniundolny”,agrzbietowy(dor-
salis)wznaczeniungórny”.Przyśrodkowy(medialis)
oznaczaoczywiścienpołożonywpobliżupłaszczyzny
symetriimózgu”,natomiastboczny(lateralis)-npo-
łożonywwiększejodległościodtejpłaszczyzny”.
Zatemgórnapowierzchniamózgu,którąwidzimy,
patrzącnamózgzboku(zwyjątkiempłatówskro-
niowych)jestnazywanaobszaremngrzbietowo-bocz-
nym”(dorsolateralis),natomiastpłatyskroniowe
znajdująsięnabrzuszno-bocznejpowierzchnimózgu
(ventrolateralis).Przymiotnikiprzedniitylny(an-
terioriposterior)definiujemywodniesieniudowy-
obrażonej,umownejosibiegnącejpoziomoodnosa
dotyługłowy.
Wświetleinformacjizawartychwtejmonografii
należyjeszczedodać,żeruch,atakżepołożenie
strukturbliższemózgujestnazywaneproksymalnym,
dalszezaś-dystalnym;palcesąwięcstrukturamidy-
stalnymi,abark-strukturąproksymalną.
Rycina2.1.Terminyokreślającepołożenieróżnychobszarówmózgu
Źródło:opracowaniewłasne.
