Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32Rozdział1.WyobraŸniaimyślenie
przedparulaty.Wtymprzypadkunaszobrazumysłowymawiele„pustychmiejsc”
istosunkowomałowyraźnychcech.Taksamowprzypadkuzaplanowanychczyn-
ności.Wybierającsiędosklepupozakupynieplanujemydokładniekażdegokroku,
jesttylkolistapotrzebnychrzeczy(wgłowielubnapapierze)ipojęcie,doktórego
sklepunależywstąpić,abyzrealizowaćtezakupy.Nawetmajączamiarkupićlitr
mlekamożemymiećbardzodokładnyobrazzakupujeżelizawszekupujemy
samąmarkęimamyzamiarkupićrównieżitymrazemalbobardzoogólny,
niewyraźnyobraz,jeżeliniewiemy,jakierodzajemlekasprzedająwsklepieinas
tonieobchodzi.Alesaperidącyprzezpoleminowemusimiećdobrzeprzemyślany
każdykrok,gdyżwieiwyobrażasobiezadobrze,cobędzie,jeżeli...Niemniej
jednakniejestonwstaniewyobrazićsobiedokładniewłasnegociałarozerwanego
na1000drobnychczęści.
Przytoczonetuprzykładyświadcząoczywiścieotym,żeukłademocjonalny
odgrywaważnąrolęwdecydowaniuotym,jakwyrazistedanewyobrażenia.
Imwiększyładunekemocjonalny,tymbardziejjasne,szczegółoweipolimodalne
wyobrażenie,chociażjasnośćiwyrazistośćwyobrażeńwcaleniegwarantujeich
rzetelności.
1.2.3.WyobraŸniaapamięć
Zpowyższychrozważańwynikadośćwyraźnie,żeistniejesilnyzwiązekmiędzy
wyobraźniąapamięcią.Związektenpolegagłównienatym,żefenomenologiczna
postaćinformacjiulegającychprzetwarzaniujestpodobnawobuprzypadkach
(Brown1988).Chodzituoczywiścieo„obrazyumysłowe”,któremożnazdefinio-
waćjakozorganizowaneformacjewrażeńzmysłowych,którejestwstanie
przetwarzaćianalizowaćmózgludzkiwdomenieświadomościbezudziałunarzą-
dówzmysłowych.Innymisłowy:zarównowprzypadkupamięci,jakiwyobraźni
„widzimy”cośbezudziałuoczu,słyszymycośbezudziałuuszuitp.towięc
obrazylubwrażeniawytworzonesamoistniewmózguzpominięciemudziału
niższychpięterukładunerwowego.Takiewrażeniazazwyczajznaczniesłabsze
imniejszczegółoweniżtebezpośrednie,dostarczonemózgowiprzezpropriorecep-
tory.Todlatego,kiedypróbujemyprzypomniećlubwyobrazićsobiewygląddanej
rzeczy,częstopomocnejestzamykanieoczulubkierowaniewzrokuwjakąśpustą
przestrzeń.Wtensposóbblokujemyodbiórsilniejszychwrażeń,abyułatwićprze-
twarzaniesłabszychwrażeń.Zdrugiejzaśstronywprzypadkujakościowychzabu-
rzeńspostrzeganiaotypiehalucynacjidochodzidoprzejściowejblokadyzdolności
spostrzeganiawzakresietegozmysłu,wktórymwystępujehalucynacjapoprzez
halucynowanyobraz(Morel1936;Brown2000;Bradford2003).Halucynacjajest
silniejszaodwyobrażenia,właśniedlatego,żejestsilniejszaodnormalnegospostrze-
gania(obrazhalucynowanywypieraobrazrzeczywisty),natomiastnormalne
wyobrażeniejestsłabsze(Pąchalska,Kurzbaueriwsp.2001d,2003).
Różnicamiędzywyobraźniąapamięciąpoleganatym,żewprzypadkupamięci
wywołaneprzezmózgobrazyumysłowezawierająśladypoprzednioodebranych,
bezpośrednichwrażeńzmysłowych,czyliśladytego,co„widzimy”wumyśleprzy-
pominającsobieto,cokiedyśspostrzegliśmywbezpośrednimdoświadczeniuzmy-
słowym,natomiastwprzypadkuwyobraźnitoobrazy,którychnigdyniewidzie-
liśmyjakotakich.Pamiętamy,cosięstałopodczasspotkania,naktórymbyliśmy