Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dorosłapanna.Zróżnychposzlaksądzićwszelakowolno,żewmiarę
realizowaniaplanuutworutenrysSędziegopogłębiałsię,aprzede
wszystkimsiębogacił.Otóżwnosićnależy,żedlategotowłaśnie
pogłębienia,dlasilniejszegouwydatnieniapotrzebnybyłpoeciekontrast.
KontrastujezaśzSędziąnietylkoTadeusz,przedstawicielnowoczesnego
wychowania,alewdalekowyższymstopniuprzedstawicieleprzesadnego
nowatorstwaobyczajowego,tzn.HrabiaiwłaśnieTelimena.Dlatakiego
towznacznejmierzekontrastuzostałaonawprowadzonadogotowegojuż
planupoematu.Ztejżesamejracjiprzeistoczyłsięwtokutworzenia
poematurównieżcharakterHrabiego;zpierwotnegomłodzieńca,
cowłaśnieopuściłławęszkolną,wyszedłwostatecznymujęciu„wojażer”,
cojużzwiedziłkawałEuropy,czytelnikpowieściawanturniczychpani
Radcliffe,zdonkiszotowskaskrojonyłowcaniezwyczajności,znowu
postać,mimocudackiejniecoprzesady,charakterystycznadla
nowoczesnościidostrzeganatamzresztąprzezinnychtakżepisarzy
(Fredro).
Skorozaśtakzostałustalonycharakteriukładtłaobyczajowego,skoro
akcjautworuzostałaosadzonanapograniczudwuepok:zanikającej
staropolszczyznyinadchodzącejnowoczesności,tedyztakiegoujęcia
wyniknąćmusiałyzkoleinowe,rozległezadaniatwórcze.
.
Pierwsze–iścieepickie.Odtworzyćowązanikającądawność,uchwycić
wrysachcharakterystycznychepokębytunarodowego,którasiędopiero
zamknęłaizapadłaniepowrotniewprzeszłośćjakzamczysko
horeszkowskie,niedawnopełneżyciaigwaru,krzyżującychsiędążeń,
namiętności,aobecniewruinie,któraniezostaniejużodbudowananigdy,
azaludnićsięponownieiożyćmożejużtylkowzłudachwyobraźni
poetyckiej;tymwyraziściejzatoprzedwyobraźniąowadawnośćujawniła
sięwcałymbogactwie,„wcałejozdobie”istnienia.
Odtwarzającepokęprzejściazobyczajowościstaropolskiejwnową,
zarazemprzejściazbytuniepodległegowniewolny–rzecznapozór
dziwna–niewielestosunkowouwagipoświęciłpoetasprawom
politycznym.Naokonawetniepoznałbyś,żenadSoplicowem,
Dobrzynemodmieniłysięniedawnorządy,żejużniezWarszawysięga
tuwładza,alezPetersburga.Prawdęmówiąc,samimieszkańcyniezawsze
