Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
obrzeżnychpółnocno-wschodnichdoponownegozwiązaniasięzPolską
wwolności,przywrócenieintegralnegozwiązkutychkrajów,rozerwanego
zbrodniczoprzezrozbiory.Samwyznaje,żeotozabiegał„tylelat”,przez
tyletrudów,żetobyłten„celwielki,którycałeżycie[jego]zaprzątał”.
Takustalony„celwielki”jestoczywiściewzgodziezogólną
konstrukcjądokonywającejsięwpoemaciewielkiejprzemianyPolski.
Iwtymwypadkuchodziosprawę,któramabyćtryumfemnad
odśrodkowymitendencjamiwobrębiegranicdawnejRzeczypospolitej,
naddziełemrozszczepieniaUniiLubelskiej,któremiałozaciekłego
rzecznikawcarowejKatarzynieiwjejnastępcach,amiećmogło
poplecznikówwsamejPolsce,znaleźćimpulswłaśniewróżnych
egoistycznychambicjach,nierzadkozresztąiwwarcholskiejsamowoli.
Tutajtakżeponaddoraźnymirozdrażnieniamizapanowaćwinnohasło
skłonieniasiędozgody,wzajemnegoukorzeniasięwmiłości.Ponadtozaś
woczachMickiewiczaideaunii,miłosnegozbrataniasięnarodów,jak
wwiekachprzeszłychbyładowodemwyjątkowościcharakteru
państwowegoPolski,takiwprzyszłości,przyświecającjakowzórinnym
narodom,będziePolscetytułemdomisjiprzodowniczej.Takprzecież
poetasprawętęująłiprzedstawiłwKsięgach.
ŻebywyrozumiećstanowiskoMickiewicza,żebynależyciepojąćmyśl,
którajestjednymzzasadniczychkamieniwęgielnychwstrukturzePana
Tadeusza,trzebanatesprawypatrzećhistorycznie,zestanowiska
pierwszejpołowyXIX,aniezXXwieku,zestanowiskapoety,anie
człowiekadzisiejszego.Postulatinterpretacyjnytakprzecieżelementarny.
Biegwydarzeńhistorycznychiprocesówspołecznych,przesunięciesię
decydującychczynnikówstanowychnaziemiachobjętychunią
przekreśliłydziełoZygmuntaAugusta.Unięzawierałystanyszlacheckie
trzechnarodów,ludwiejskiniewchodziłtamwrachubęjakoczynnik
współstanowiący.Toteżkiedyonzkoleiwziąłnasiebieodpowiedzialność
dziejową,aktuzr.1569nieuznał.Stałosiętozanaszychczasów.Trzeba
byłowielkiejprawościmyśleniainiemniejszejodwagiobywatelskiejSt.
Witkiewicza,żebytesprawytakwcześnieuprzytomnićwyraźnieopinii
polskiej[15].
ZaczasówMickiewiczaatolifakttenjeszczesięnieuwydatniłwcale
