Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WobojejPolszczeniebrakowałowtedydrobnejibutnejszlachty,ależadna
mnogośćniemogłaiśćwporównaniezrojowiskiemszlachtymazowieckiej.Jest
podobieństwem,żetrzeciaczęśćludnościmazowieckiejwczasiewcielenia
doKoronybyłaszlachecka.AkiedyludnośćmałejszlachtyobojejPolski
wypracowywałaurządzenierzeczypospolitejigminowładztwoszlacheckie,wtedy
Mazowszezaludniałorozległeziemie,któremiałysięprzeistoczyćwprowincje
Rzeczypospolitej[19].
Wtychtoczasachiwtymprocesieprzemieszczanialudności
kształtowałosiętakżeobliczenarodowościoweispołeczne
Nowogródczyzny.Formowałojerojowiskodrobnoszlacheckieprzybyszów
itakieżtubylców:Dobrzyńscydotarlituprzedlatyczterystu
zWielkopolski,większośćichsąsiadówwszelakotoszlachtamazurska,
aleibiałoruska,aniebrakłowśródniejtakżewitoldowskichjeszcze
osadnikówtatarskich.
Osadytewystępowaływdwupostaciachróżnych.Większykompleks
rolny,podzielonynagospodarstwaindywidualne,zajętybyłalboprzez
członkówjednegorodu,herbuinazwiska,awięcwjakimśtamstopniu
przezrozradzającychsiękrewniaków,iwtedyzwałsięwłaśnie
zaściankiem;alboteżrozdzielonybyłmiędzyosadnikówszlacheckich
różnegoroduipochodzenia,skupiałwięcwłaścicielioodmiennych
nazwiskach,iwtedyzwałsięokolicą.Zaściankistanowiąformację
częściejwystępującą,więcejteżjestonichmowywpoemacie.Soplicowo,
Dobrzyn,Hreczehy,Horbatowiczeiniejednazmiejscowościsąsiednich–
tosązaściankiwłaśniejednogniezdne.
Wysuniętenapogranicza,skupioneporozległychuboczach
wpodobnychwarunkachterenowychiustrojowych,zaściankitesiłą
rzeczyumacniaćsięmusiaływsobiespoistościąkrewniactwaitęgą
zaprawątradycjonalizmu.Toimpozwoliłozachowaćnadługoczystość
plemiennąiobyczajową;tworzyływięconecośjakbyrezerwaty
utrwalonejinieprzemiennejnarodowościwjejdawnym,patriarchalnym
jeszczeukładzie.Wszczególnościzachowałydługowstrukturzeswej
niejakiereliktydawnegoustrojurodowego,gwarantującegozwartość
isolidarnośćsiłąwewnętrznegoautorytetumoralnegoprzywódcy.
Dostrzegłtoipodniósłpoeta(VI,539–543).
