Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
RozdziałI
Przedmiotemaktywnościuczniamożestaćsiękażdezjawisko,zachowanie,
doświadczenie,któreokazjonalniezainteresujego,zaciekawi,staniemunadro-
dze.Możnarzec,iżrzeczywistość–światrealnyipostrzegalny,prowokujedo
podjęciaaktywności.Alenietylkoona,równieżświatabstraktówiwyobrażeń,
pojęćisymboli,stajesięprzedmiotemdociekańmyśliiprzeżywaniaemocji.
Brakokreślonychrzeczy,niedogodnościiproblemy,takżenudailenistwowy-
zwalająprocesposzukiwaniazmianylubrozwiązania.Przedmiotuczeniasięma
więczakresbardziejkonkretnyiużyteczny.Możnachybatylkospekulować,że
abyzachowaćaspektracjonalności,rodzącesiętakprogramyuwzględniąco
najmniejzasadężyciowości,zasadępsychologiczną,zasadękulturyizasadępo-
znawczą41.Zewzględunazróżnicowanieuczniów,nauczycielmożestanąćprzed
zadaniemwspomaganiawpoznawaniuskrajnieodmiennychzjawisk,zagadnień,
doświadczeń.Występujetownauczaniuprzedszkolnym,gdydzieciprzechodzą
okreszadawaniapytań,czywnauczaniuwczesnoszkolnym,gdynauczyciel
wspomagaiintegrujeuczeniesięróżnychtreści.Takiezróżnicowaniesprzyja
propedeutycenauczaniaspecjalistycznegoikierunkowego.Wpewnymstopniu
korzystasięzistniejącychodkryć,wynalazków,systemówwiedzy,sprawdzo-
nychmetoddziałaniaisposobówmyślenia,aleniepodajesięichwprost.Wiedza
przedmiotowanauczycielatrudnajesttutajdookreślenia,wymaganiawydająsię
wysokieizróżnicowane.Renesansowyumysłipostawaodkrywcyorazwielo-
kierunkowewykształcenie,napewnąprzydadząsię,abybyćprzewodnikiempo
nowoodkrywanychświatachucznia.
Podmiotemaktywnymjestuczeń,jednostkazwłaściwymitylkosobiepotrze-
bami,uzdolnieniamiimożliwościami.Wnauczaniuzindywidualizowanym,
zktórymspotykamysięnaprzykładwszkołachmuzycznych,najwyraźniejwi-
docznesąaspektypodmiotowościosobowejuczniaiupodmiotowienianaucza-
nia.Nauczycielskaaktywnośćmabardziejcharakterpotencjalnyniżrealny.
Podczaslekcjiaktywizującychuczniów,czynnościnauczycielaniesątakwi-
docznejakwpodejściupodającym,czasemwidaćjakbynauczycielodpoczywał.
Napewnojednakrealizujektórąśzfunkcji:obserwatora,koordynatora,kontro-
lera,strażnika,opiekuna,mediatora,doradcyitp.Każdapozornabezczynność
nauczycielanalekcji,wymagaodniegodużejaktywnościprzedlekcją,przygo-
towaniamerytorycznegoimetodycznego42.Relacjamiędzypodmiotamizależy
wwiększymstopniuoducznia,gdyżtoonmaznaczniejszywpływnacele,za-
41Por.S.Nalaskowski,Kształcenieiwychowaniewzreformowanejszkolepolskiej,Kraków2001,
s.97-114.
42Przykładszczegółowegoprzygotowania,przeprowadzeniaiprzeanalizowaniajednejtylkolek-
cjiaktywizującejuczniówprzedstawiaK.Kruszewski,45minut.Prawiecałahistoriaojednej
lekcji,Warszawa1992.
