Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Czynnikisprzyjającepożarom
27
Dotyczyłotom.in.wielubrowarów,wktórychtzw.kapaikominbyły
drewniane,plecionezwiklinylubzbijanezdesekipokrytewarstwągliny.
Konstrukcjetakie,opartezwyklenapoziomychbelkach,stałysięprzyczyną
niejednegopożaru73.Innekonstrukcyjnemankamentyto:budowaniekomina
zbytbliskodrewnianychelementówdachulubwręczichwykorzystywanie
74
orazjegowysokość,nieznacznietylkowystającaponadpokryciedachowe.Nato
ostatnieniebezpieczeństwozwróciłuwagęjużAndrzejFryczModrzewski,pisząc
m.in.:DKominyniechbędąnadwierzchydomówwyższeywywiedzione:aby
iskryznichwylatującedachomnieszkodziły”75.
WtejsytuacjiwXVII,azwłaszczawXVIIIw.powszechnestawałosięprze-
konanieokoniecznościwyburzeniastarychglinianychkominówizastąpienia
ichtrwalszymiibezpieczniejszymimurowanymi.Przykładowo:w1787r.
PiotrkowskaKomisjaDobregoPorządkunakazała,abywnowobudowanych
domachstawiaćwyłączniekominymurowane,aistniejącejużglinianewciągu
trzechlatzastąpićceglanymi76.Czywszystkimtoodpowiadało?-należywąt-
pić,skoronp.wkrakowskiejksiędzewiertelniczejz1604r.znaleźćmożna
takąotoinformacjędotyczącąpołożonegoprzyulicyJagiellońskiejwKrakowie
browaruMarcinaGawrona,Dktóryprzedtym[komin],jakomieniabyłmuro-
wany,jednożepanGawrondałrozebrać,aszerszydrewnianyuczynić,jestdla
podpałubardzoniebezpieczny”77.
73Dryja,Sławiński2010,s.29-30.Notabeneniekiedywbrowarachniebyłożadnego
komina,copotwierdzazapiskadotyczącajednegozkrakowskichpiwowarówz1579r.:DWidzie-
liśmywbrowarzenadkotliną,iżeniemaszkomina,cojestbardzoniebezpiecznodlaognia,
tylkotakpoddachemwarzonopiwo”(Księgawiertelnicza1997-2000,t.II,s.30;Dryja,
Sławiński2010,s.29-30).
74Por.informacjezaczerpniętezpoznańskiejKroniczkirezydencjiKarmelitówTrzewiczkowych
z1767r.typu:DKominbowiemustawionybyłmiędzybelkamiideskami[klasztoru-przyp.
A.K.],spośródktórychjednabelkabyławznacznymstopniuspalona.Nadtowniewielkiej
odległościnadnimznajdowałosięzwieńczeniedachu”czy:Dwybuchłnieoczekiwaniepożar
[napoznańskichGarbarach-przyp.A.K.],gdyżkominźlezbudowanyprzezrzemieślnika
byłprzymocowanydobelki,którapowolispalałasięodżaru,jakoprzezcałytydzieńmiesz-
kańcyczulidym.Wkońcudzisiaj[23lipca1767]ogarniętaogniempodpaliłaścianyidach”
(KroniczkarezydencjiKarmelitów2005,s.102,104).Zkoleiprzeprowadzona23września
1769r.wizytacjaposesjipoznańskiegoszewcaBłażejaCzechowiczapołożonejprzyulicyWoźnej
wPoznaniuwykazałam.in.:Danadrugimpiętrzebalkaprzezkominpuszczona,talubojest
podmurowanakonieczniejąjednak,dlaniebezpieczeństwaogniawyrżnąćtrzeba”(APPAMP
I471,s.803).WtejsytuacjiniedziwipostanowienieksiężnejAnnyPaulinyJabłonowskiej,
właścicielkim.in.KockaiSiemiatycz,którawswoichDUstawachogniowych”zdrugiejpołowy
XVIIIw.zakazałastawianiakominównadrewnianychbelkach,atakżekrzyżowaniaznimi
belekkonstrukcji(Ulicki2019,s.125).
75Modrzewski1857,s.263-264;Zajęcki2014,s.159.ZkoleilwowskiDPorządekGaszenia
Ognia”zkońcaXVIIIw.zalecał,bykominybyływyniesioneponaddachposesjina2-3stopy,
tj.60-90cm(Ulicki2019,s.125).Por.Zajęcki2014,s.155.
76Żerek-Kleszcz1989,s.162-163.W1783r.władzeTomaszowaLubelskiegonakazały
równieżzburzeniewobrębiemiastastarychkominówiwystawienienowych,murowanych,
ajedynienaprzedmieściachzezwoliływylepianieichzgliny(Wróbel-Lipowa2011,s.222).
77Księgawiertelnicza1997-2000,t.IV
,s.175-176.Por.Dryja2018,s.228,364.
