Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
1.Przyczynypożarów
1687,1691,1697,1708,1714,1718,1719,1725,1727,1728,1772,1782,
1783,1788,1790,1794,1795i1797123.Oczywiścieniewszystkieteanomalie
pogodowebyłyjednakowointensywne.Szczególniekatastrofalneokazałysię
posuchyw1575i1666r.JakpiszeWalawender,1575r.wodywrzekachopad-
łydotegostopnia,żeWisłępodDobrzyniemiwjejdalszymdolnymbiegu
możnabyłoprzejść,Sanzaścałkowicieutraciłżeglowność124.Zkoleiwczasie
wielkiejsuszyz1666r.,któradotknęłacałąEuropęŚrodkową,wyschłowiele
rzekistudni,apoinnychniemożnabyłoporuszaćsięłodziami125.Powyższe
zestawieniewystępującychwPolscesuchychlatbynajmniejniejestpełne,skoro
np.AlbrychtStanisławRadziwiłł12maja1637r.zapisałwswoimpamiętniku
takieotozdanie:Dprzyprzeważającejwtymmiesiącususzyogieńzniszczył
licznemiastaiwsie,widaćsłabnąceplony”
126
.Natomiastwlustracjiwojewódz-
twarawskiegoz1564r.znaleźćmożnazdania:Dgrochuwysianokorcy5,nie
urodziłosięgonic,taknamsprawęurzędnikdał,bowygorzałodsuszy[wieś
Oryszewwpowieciełowickim]”czy:Dtegorokunieurodziłosiężadnezboże
inszenatymfolwarku[miasteczkoOsmolin,powiatgostyński]kromżyta
iowsa,abowiemtamgórnepolapokaziłasuszainszezboża”127.
Badaniawspółczesnychklimatologówwykazują,żenajwięcejekstremalnie
ciepłychisuchychsezonówletnichbyłowRzeczypospolitejwlatach1580-1640
orazwdekadach1551-1560,1660-1670,atakżenaprzełomieXVIIIiXIXw.
128
Otym,żewspółcześnizdawalisobiedobrzesprawęzfaktu,iżsuszesprzyjają
pożarom,świadcząinformacjeonich,jakietowarzysząopisomwielugroźnych
klęskognia.Wczasiewyjątkowychidługotrwałychposuchspaliłysiębowiem
m.in.:Warszawa(czerwiec1515r.i9kwietnia1670r.),Lwów(3czerwca
1527r.i12września1740r.),Poznań(27kwietnia1569r.),KazimierziStradom
(2/3maja1556r.),Lublin(7/8maja1575r.),Chełm(2czerwca1638r.),
Międzyrzecz(czerwiec1731),Wilno(8czerwca1749r.)iLeszno(2czerwca
1790r.)
129
.Interesujące,żerównieżwczasie,gdywybuchływielkiepożaryPragi
w1541r.i1689r.orazpożarLondynuw1666r.,panowaływielkieupały130.
123Hoszowski1934,s.135,139;Namaczyńska1937,s.38*-39*,45*,69*,4,58-60,69,
88-89,90,100,107;Pelc1935,s.55*-57*;Pelc1937,s.56*-57*;Siegel1936,s.54*-56*;
Szewczuk1939,s.70*,5,10-11,23,27-28,30,33;Tomaszewski1934,s.46*-49*;Wala-
wender1932,s.43*,49*,53*-54*,60,70*-71*,86,126,144,156.
124Walawender1932,s.70*-71*.
125Namaczyńska1937,s.38*-39*.DSrogasuszatymiwszytkimiczasy-zanotował
10sierpnia1666r.wswymdiariuszuJanAntoniChrapowicki-żewszędziezboża,jarzyny
iogrodywniweczwyschły”(Chrapowicki1978,1988,cz.2,s.181).
126Radziwiłł1980,t.II,s.32.
127LWRaw1959,s.82,138.
128Por.Przybylakiinni2004,s.16,19,22-23.Badającyzjawiskaklimatyczno-meteo-
rologicznenaŚląskuStefanInglotustaliłnatomiast,żewXVI-XVIIIw.byłotam75lat
zlokalnymilubogólnokrajowymisuszami(Inglot1966,s.69).
129Katalog2020,passim.
130Por.Ackroyd2011,s.221;Francek2002,s.322;Ledvinka1998,s.181;Pažoutová
2011,s.69-76.
