Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AndrzejKarpiński
WSTĘP
Niniejszamonografiajestjednązdwóchczęściopracowania,zktórychpierw-
sząstanowiopublikowanyjużdrukiemKatalog,zawierającyinformacjeoprawie
5000pożarówmiastimiasteczekpolskichilitewskich,jakiewybuchływXVI-
XVIIIw.1Zawartewnimdaneposłużyłym.in.dostworzeniazestawieńitabel
analizowanychwkolejnychfragmentachrozprawy.
Klęskielementarne,określaneniekiedyjakożywiołowe,doktórychobok
pożarówbadaczezaliczajątakżepowodzie,głody,epidemiechoróbzakaźnych,
katastrofalnesusze,aniekiedyteżwojny,dodziśniedoczekałysięspójnejdefi-
nicji.Niektóreznich,np.zmaganiawojenne,głodyczypożary,byływynikiem
mniejlubbardziejświadomegoludzkiegodziałania,nainneczłowiekniemiał
wzasadzieżadnegowpływu.Wszystkiestanowiłypoważnezagrożeniedlalud-
ności,przyczymoileepidemiepowodowałyprzedewszystkimwyniszczanie
ludzkiejpopulacji,otylepożaryprowadziłygłówniedostratmaterialnych.
Celemmojegopionierskiegonapolskimgrunciestudiumjestpróbasyn-
tetycznegoomówieniawczesnonowożytnychpożarówwmiastachKorony
iLitwy.Chciałbymprzytymuzyskaćodpowiedzinapytaniadotyczącezarówno
przyczyntychzjawisk,jakiskaliposzczególnychkatastrof,ichczęstotliwości
oraznastępstwgospodarczych,społecznych,demograficznych,kulturalnych
ipolitycznych.Ogrommateriałusprawia,żewswoichrozważaniachświado-
miepomijampożary,jakieniszczyłyówczesnewsie;właściweanalizyograni-
czamteżzasadniczodowybranegookresuchronologicznego,nieomawiając
np.nieźleudokumentowanychwźródłachśredniowiecznychklęskognia.Fakt,
żeskutkipożarówbyłydlamieszkańcówmiastzwykletakiesame,niezależnie
odprzyczynykonkretnejpożogi,sprawia,iż-wprzeciwieństwiedoustaleń
wybitnegomiędzywojennegohistorykaAntoniegoWalawendera
2
-mojerozwa-
żaniaobejmujązarównopożarywybuchającewczasachpokojowych,jakite
wynikającezdziałańwojennych.
CezurychronologicznerozprawytookresodpoczątkuXVIw.doostatecznej
likwidacjipaństwapolsko-litewskiegoprzezRosję,PrusyiAustrięw1795r.
1Katalog2020-PożarywmiastachRzeczypospolitejwXVI–XVIIIwiekuiichnastępstwa
ekonomiczne,społeczneikulturowe.Katalog,Warszawa2020.
2Walawender1932;Walawender1935.
