Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
1.Przyczynypożarów
uznanotakżezbytdługieprzesiadywanieprzyświecachiłuczywachwdomach
ikramach.PrzestrzegałprzedtymjużFryczModrzewski;wtórowałymunie-
któremiejskiewilkierze,m.in.krakowskiz1645r.
103
Powszechniezakazywano
pojawianiasięzotwartymogniemnapoddaszach,wpiwnicachczywzabu-
dowaniachgospodarczychtakichjak:spichlerze,stajnie,składysiana,olejów,
gorzałkilubprochuczystodoły104.
Zwróconotakżeuwagęnarzemieślnikówczęstoposługującychsięogniem,
zwłaszczapiwowarów,słodownikówipiekarzy;wtymprzypadkurównież
cechowestatutynakazywałyzachowaniedalekoposuniętejostrożnościswoim
mistrzomiczeladnikom105.Zkoleiwwilkierzachzabranianom.in.nocnego
wypiekaniachleba,Dkurzeniagorzałki”iwarzeniapiwa106.
Wsposóbprawiecałościowyniebezpieczeństwozwiązaneznieostrożnym
obchodzeniemsięzogniemokreśliławswejuchwaleszlachtapowiatówczchow-
skiegoipilzneńskiegozebranawNowymSączu1maja1657r.:DLikworówwsze-
lakichpopierwszejgodziniewnocżadenszynkarzniemapropinare,excepta
necessitate,takżeogniówwdomuniemieć,osobliwiezświecamipogórach
istajniachniechodzić,gdyżstądwielkiepericulumwszystkimnaminstat”107.
Niebezpieczeństwonieumyślnegowywołaniapożaruniosłyteżzsobąróżne
publiczneuroczystości,świeckieireligijne.Tepierwsze,m.in.koronacjemonar-
chów,triumfy,królewskie,magnackieweselaizabawyczyuroczystewjazdy,
częstohonorowanopokazamisztucznychogni.Otojakwyglądałotonp.zoka-
zjikoronacjiwKrakowieAnnyHabsburżanki,pierwszejżonyZygmuntaIII
Wazyw1592r.:
Agdysięjużspóździłobyłowgodziniewnocidalej,nagotowanowzamkuogniste
rzeczy,kunszty,którzytoczynićmieli,naplaczbębnemprzyszli.ZaczymkrólJegoMć
wyszedłnaganekzewszytkiemiodtańca,tamżesiędziwowali,jakorozmaitekunszty
iogniesprawowano.Raceprawiepochwałygodne,rundeleogniste,szableognistetakże,
żerdkiręczne.Słupbyłwkopany,zktóregorozmaiteogniewychodziły.Totrwałoaże
dotrzeciejgodzinywnoc108.
WizytęJanaKazimierzawGdańskuw1651r.fetowaligdańszczanie
wpodobnysposób.Pozapadnięciuciemnościhuknęłytrąbyikotły,wystrzeliły
s.227-228).Jeszczedalejposzliwtejmateriiustawodawcykilkumniejszychmiast,wktórych
władzezabroniłyczeladnikomciesielskimimurarskim,traczom,wyrobnikomdniówkowym
isłużbiedomowejpaleniatytoniutakżewdomach,pomiędzyspichrzamiiwstajniach(Dzieje
Pomorza1984,t.II,cz.2,s.356-357).
103Prawa,przywilejeistatuta1885-1909,t.II,cz.2,nr1827.Por.Fischer1930,s.19.
104Por.Zajęcki2014,s.218-219.
105Por.Prawa,przywilejeistatuta1885-1909,t.I,cz.2,655,nr573;t.II,cz.2,nr1585;
t.II,cz.2,nr1652;t.II,cz.3,nr1858;Zajęcki2014,s.225.
106Np.wWarszawiezezwalanonarozpalenieogniskadopieczeniachlebapogodzinie
pierwszejwnocy,Dgdysenjużminie”,nakazującteżciągłeczuwanieprzyogniu,awŻółkwi
nakazano,byzamykaćnanocgorzelnie(Zajęcki2014,s.225-227).
107ASWK1955,t.II,cz.2,s.587.
108Kronikamieszczaninakrakowskiego1930,s.120.
