Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Źródłaobowiązującegoprawacywilnego
3.2.inneźródłaprawa
25
Żadenzobowiązującychprzepisówwprawiepolskimnieokreślaanizwyczaju,
aniorzecznictwasądowegojakoźródłaprawa,polskisystemjestbowiemsys-
tememprawastanowionego.Szeregprzepisówodsyłanatomiastdozwyczaju
jakoelementukształtującegostosunkiprawneczypomagającegozinterpretować
oświadczeniewoli.Naprzykładart.56ustawyzdnia23kwietnia1964r.-Kodeks
cywilny(Dz.U.Nr16,poz.93zpóźn.zm.)stanowi,żeczynnośćprawnawywołuje
nietylkoskutkiwniejwyrażone,leczrównieżte,którewynikajązustawy,zzasad
współżyciaspołecznegoizustalonychzwyczajów.Wtymznaczeniuzwyczajma
wpływnarelacjepomiędzyuczestnikamiobrotu.
Rolaorzecznictwasądowegopolegagłównienadokonywaniuwykładniobwiązu-
jącegoprawaitakimjegointerpretowaniu,abyorzeczeniazgodnebyłyzduchem
prawa.Orzeczeniasądowe,jakiezapadająwkonkretnychsprawach,niewiążą
innychsądów(wyjąwszyprzypadkizwiązaniaorzeczeniemSąduNajwyższego
lubsąduodwoławczegowsprawie,wktórejsądtenrozstrzygałwtokuinstancji).
Niejednokrotnieorzecznictwosądowedotycząceokreślonejproblematykiprowa-
dziłodoukształtowaniapowszechniestosowanejprzezsądypraktykiijednolitej
interpretacjiokreślonychprzepisów.Jeżelijednaksądnieakceptujeutrwalonej
liniiorzeczniczej-niejestzobligowany,abyorzekaćzgodnieztąlinią.
SzczególnąrolęwkształtowaniuorzecznictwaodgrywaSądNajwyższy,który
możerealniekształtowaćkierunkistosowaniaprawapoprzezwydawanieuchwał
nawypadekrozbieżnościworzecznictwie,wszczególnościtych,któremającha-
rakterzasadprawnych.ZasadaprawnawiążewszystkieskładySąduNajwyższe-
go.Orzeczeniatakieniewiążąformalniesądówpowszechnych(niemusząone
orzekaćzgodniezliniąorzecznicząwyrażonąwtakiejuchwale,aiinneskłady
SąduNajwyższegomogąpospełnieniuodpowiednichwymogówodtakiejzasa-
dyodstąpić).NiemniejjednakwpraktyceuchwałySąduNajwyższego-zuwagi
najegoautorytetidoświadczenie-podlegająbardzownikliwejanaliziesądów
orzekającychwsprawachmającychzaprzedmiotzagadnieniezbliżonedotego,
którerozstrzygnąłSądNajwyższyibardzoczęstosądysiędonichodwołują,wy-
korzystującargumentacjęzastosowanąprzezSądNajwyższy.
3.3.kodekscywilny
Podstawowymaktemprawnymregulującymstosunkicywilnoprawnejestusta-
wazdnia23kwietnia1964r.-Kodekscywilny,którywszedłwżyciezdniem
1stycznia1965r.
Kodeksten-mimoswejobszerności-niejestaktemwyższegorzęduwstosun-
kudoinnychustaw.Cechąodróżniającąwszelkiekodeksy(np.cywilny,karny,
rodzinnyiopiekuńczy)odinnychustawjestto,żezawierająonezasadniczy,
harmonijnyzbiórprzepisówcałejgałęziprawalubwiększegodziałudanejgałęzi.
Oznaczeniukodeksucywilnegodecydujem.in.to,żestatuujeonzasadyaktualne
dlaunormowańzawartychwinnychaktachprawnych(np.zdolnośćprawna,
