Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdział2.Prawopodmiotowe
Nabyciepochodne(częstookreślanejakosukcesja,choćtaknaprawdęokreślenie
todotyczyjedyniesytuacji,gdydaneprawowcałościprzechodzinainnąosobę)
tonabycieprawaodinnejosoby,którejtoprawoprzysługiwałoiktóraprzenosi
jenanabywcę-np.wdrodzesprzedażyrzeczy.Nabyciepierwotnemamiejsce
wtedy,gdytakazależnośćniewystępuje-np.nabyciewłasnościgruntuprzez
zasiedzenie.
Nabycie(następstwo)podtytułemogólnym,zwanesukcesjąuniwersalną,mamiej-
scewówczas,gdywskutekjednegozdarzeniacałymajątek(ogółpraw)przechodzi
nainnąosobę.Takieprzejścieobejmowaćmożenietylkoaktywa,aleipasywa
(długi),którewchodząwskładmajątku.Typowymprzykłademsukcesjiuniwer-
salnejjestdziedziczenielubumowadotyczącanabyciaspadku,sytuacjałączenia
sięspółdzielniczyprzypadekokreślonywart.494§1ustawyzdnia15września
2000r.-Kodeksspółekhandlowych(Dz.U.Nr94,poz.1037zpóźn.zm.).
Nabyciepodtytułemszczególnym(sukcesjasingularna),znacznieczęściejwy-
stępującewobrocie,tonabycieindywidualnieoznaczonegoprawa(lubkilku
praw).
Wartopamiętać,żeprzynabyciuprawobowiązujestararzymskazasadanemoplus
iurisinaliumtransferrepotestquamipsehabet,oznaczająca,żeniktniemożeprzenieść
nainnąosobęwięcejpraw,niżsamposiada-np.tylkowłaścicielmożeskutecznie
przenieśćnanabywcęwłasność,niemożetegonatomiastuczynićdzierżawca
czynajemcanieruchomości.Jesttozasadafundamentalnadlaobrotuprawnego,
którejwprostniewyrażażadenzobowiązującychprzepisów,działaonajednak
jakowyrazprzyjętychzałożeńitradycjiporządkuprawnego.Zdarzająsięodtej
zasadyodstępstwa,oczymbędziemowawdalszejczęścininiejszegoopracowa-
nia(zob.m.in.rękojmiawiarypublicznejksiągwieczystych,czynnościprawne
małżonka).
5.zakaznadużywaniaprawa
Wykonującprawopodmiotowe(np.korzystajączuprawnieńwłaścicielarzeczy
czyzuprawnieńzwiązanychzprzysługującąsłużebnościądrogikoniecznej,przyj-
mujączwrotkwotypożyczonejdłużnikowi)trzebapamiętać,abyutrzymywaćsię
wgranicachzakreślonychnormamiprawnymi.
Mogąjednakzdarzyćsięsytuacje,wktórychokreślonedziałanie-aczkolwiek
mieszczącesięwwyżejwskazanychgranicach-będziekwalifkowanejakonad-
użycieprawa.Wkodeksiecywilnymzakaznadużywaniaprawazawartyjest
wart.5,którystanowi,żeniemożnaczynićzeswegoprawaużytku,którybybył
sprzecznyzespołeczno-gospodarczymprzeznaczeniemtegoprawalubzzasa-
damiwspółżyciaspołecznego.Takiedziałanielubzaniechanieuprawnionegonie
jestuważanezawykonywanieprawainiekorzystazochronysądowej.Przepis
tenmacharaktertzw.klauzuligeneralnejipodobniejakinneklauzulekażeprzy
jegostosowaniukierowaćsięnormaminiemającymicharakteruprawnego,np.
normamimoralnymiczyzasadamipowszechnieprzyjętymiwspołeczeństwie.
Tenormyizasadymusząbyćzakażdymrazemkonkretyzowane,niewystarcza
