Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Rozdział3.stosunkicywilnoprawne
czynnośćzgrupypowszechniezawieranychwdrobnychbieżącychsprawach
życiacodziennego,jużdokonanainiepociągającazasobąpokrzywdzeniatakiej
osoby(pokrzywdzeniepolegaćmożenp.napobraniuwygórowanejceny).
Przykład:
Czynnościwzwykłychsprawachżyciacodziennego:kupnociastkaczyzeszytuszkol-
nego,przejazdtramwajempozakupieniubiletu;
Czynnościprzekraczającezwykłyzarząd:zbycienieruchomości,likwidacjalokaty
bankowej,obciążenienieruchomościhipoteką.
Ubezwłasnowolnienie(art.13i16k.c.iart.544-560k.p.c.),wielokrotniewspo-
minanewyżej,jestistotnezpunktuwidzeniasytuacjiprawnejosobyfzycznej.
Oubezwłasnowolnieniuorzekająsądypowszechne(sądokręgowy).Dopókinie
zapadnieprawomocneorzeczeniesądu,pełnoletniaosobafzycznamapełnązdol-
nośćdoczynnościprawnych,choćbybyłachorapsychicznie,dotkniętaniedoro-
zwojemumysłowym,zaburzeniamipsychicznymi,narkomanią,pijaństwemitp.
Dlaorzeczeniaoubezwłasnowolnieniuniewystarczajednakistnieniezaburzeń,
koniecznejestbowiemspełnienieprzesłankiwpostaciniemożnościkierowania
przeztęosobęswoimpostępowaniem.
Ubezwłasnowolnieniemożebyćczęściowelubcałkowite.Przyczynysąpodob-
ne:chorobapsychiczna,niedorozwójumysłowylubinnyrodzajzaburzeńpsy-
chicznych.Kryteriumdecydującymorodzajuubezwłasnowolnieniajestgłębokość
zaburzeń.Przyjmujesię,żejeślistanchorobypsychicznejjestzaawansowany,
uzasadnionejestubezwłasnowolnieniecałkowite.Wtakimstanieosobadotknięta
zaburzeniemniemożekierowaćswoimpostępowaniem.Jeślizaśstantenjestła-
godniejszy,zachodzisytuacja,wktórejniemauzasadnieniadoubezwłasnowolnie-
niacałkowitego,alepotrzebnajesttejosobiepomocdoprowadzeniajejspraw.
Niezbędnąprzesłankąwkażdymprzypadkuorzekaniaoubezwłasnowolnieniu
jestceltakiegodziałania,którymjestpomocosobiechorej.Wwypadkuorzekania
oubezwłasnowolnieniukoniecznejestskorzystanieprzezsądzopiniibiegłego,
ponieważocenastanuosobywymagawiadomościspecjalnych.
Skutkiemubezwłasnowolnieniacałkowitegojestbrakzdolnościdoczynności
prawnych,ponadtozgodniezart.11k.r.o.osobatakaniemożezawrzećzwiązku
małżeńskiego.Możetozrobićnatomiastosobaubezwłasnowolnionaczęściowo.
3.2.osobyprawne
Osobaprawnajestjednymzpodmiotówprawacywilnego,rozumianymjako
jednostkaorganizacyjna,wyposażonazmocyprawawzdolnośćprawną.Artykuł
33k.c.stanowi,żeosobamiprawnymisąSkarbPaństwaijednostkiorganizacyjne,
którymprzepisyszczególneprzyznająosobowośćprawną.Przyodróżnianiuosób
prawnychodinnychjednostekorganizacyjnychistotnejest,abyprzymiotosoby
prawnejwynikałzprzepisówustawy.Przepistennależyrozumiećdosłownie,
wobecpowyższegowprzepisachregulującychpowstanieokreślonychosóbpraw-
nychwskazanemusibyćwprost,żedanajednostkamaosobowośćprawną.
