Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Reprezentacjeobrazowe
wpamięcidługotrwałej.Powierzchnioweelementywyobrażeniapowstająwwyni-
kudziałaniaelementówgłębokich.Świadomeinietrwałedoświadczeniewyobra-
żeniadotyczyjedyniekomponentupowierzchniowego,właściwewyobrażeniezaś
macharaktertrwaleprzechowywanego,aleniedostępnegoświadomemudoświad-
czeniuobrazu.Obraztenkodujeinformacjęwsposóbprzestrzennyianalogowy.
Wszystkieobiektyskładającesięnakonkretnewyobrażeniemająwięcswojąwiel-
kośćiznajdująsięwpewnympołożeniuorazwpewnejodległościwzględemin-
nychobiektów.Zarównonaposzczególnychelementachwyobrażenia(obiektach),
jakinacałymwyobrażeniumożnadokonaćtakichsamychoperacji,jakichdoko-
nujesięnaprawdziwychobrazach.Dotyczytonp.operacjiprzeglądania(inspek-
cjiobrazu),powiększaniaczyrotowania.Tewłaściwościprzestrzenno-operacyjne
sądaneirealizowanebezpośredniowwyobrażeniuiniemającharakterusym-
bolicznego.Wsposóbsymbolicznymożebyćnatomiastprzedstawianagłęboka
reprezentacjaumysłowa,alezpracKosslynaniewielemożnawyczytaćnatemat
jejformy.Problemgłębokichreprezentacjiumysłowych,zapomocąktórychtwo-
rząsięodpowiadająceimpowierzchnioweobrazymentalne,zostanieomówiony
wrozdziale3.
RozważaniaKosslynadotyczącepowierzchniowegokomponentuwyobrażeniaprowa-
dząnaswsamocentrumsporuonaturęwyobrażeń.Częśćbadaczy(Cooper,Shepard,
1973;Kosslyn,1981;Paivio,1986)argumentuje,żewyobrażeniawzrokowesąkodowane
wpostacireprezentacjimającychzarównowłasnościprzestrzenne,jakiwłaściwości
specyficznedlaposzczególnychmodalnościzmysłowych.Naprzykładwyobrażenie
koniazawierarelacjeprzestrzenneidentycznejakwprzypadkuprawdziwegokonia:
grzywajestnałbie,anieprzyogonieitd.Ponadto,wyobrażającsobiekonia,odtwarza-
myczęśćdoznańsensorycznychzwiązanychzprawdziwymkoniem;chodziozmysł
wzroku,słuchu(np.tętentkopyt,rżenie),powonieniaitd.Poglądtenprzyjąłsięwlite-
raturzepodnazwąstanowiskaobrazowego,wprzeciwieństwiedostanowiskanazy-
wanegotwierdzeniowym(propozycjonalnym).Zwolennicystanowiskapropozycjonal-
nego(np.Anderson,1997;Pylyshyn,1973)wyrażająprzekonanie,żedanezmysłowe,
podobniezresztąjakinformacjewerbalne,sąkodowanewpostaciabstrakcyjnych
zbiorówtwierdzeń,inaczej–sądów.Ichzdaniemistnieniekoduwformieabstrakcyjne-
gozbiorusądówpozwalawyjaśnić,jaktomożliwe,żeludziepotrafiąopisywaćobrazy
słowamibądźtworzyćobrazywceluilustrowaniatreścisłownych(Pylyshyn,1973).
Zwolennicystanowiskaobrazowegouważająnatomiast,żeinformacjomwizualnym
iwerbalnymprzysługująodrębnekody(Paivio,1976).
Oczywiście,zfaktuistnieniadwóchwyszczególnionychstanowiskniewynika,żekto-
kolwiekkwestionujeistnieniefenomenu,jakimjestwyobraźniawzrokowa.Wszcze-
gólnościniktniewątpi,żeludziesubiektywniedoświadczająwyobrażeńwzrokowych,
słuchowych,dotykowych,smakowych,węchowychlubdotyczącychzmysłurównowa-
gi.Wątpliwościdotycząjedynietego,nailefenomenologicznedoświadczeniewyob-
rażaniasobieobiektówodzwierciedlaprawdziwąnaturęwyobrażeń.Zdaniempropo-
zycjonalistówzawierasięonawabstrakcyjnymzapisiewpostacisądów(np.dachjest
zielony,nalewooddrzewaznajdujesiękamień).Natomiastzdaniemprzedstawicieli
stanowiskaobrazowegoprawdziwanaturawyobrażeńsprowadzasiędotego,żesąone
zapisanewpostacianalogowychobrazówumysłowychodużymstopniuprzestrzennej
odpowiedniościwstosunkudoUoryginału”.
63
