Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
namsięuchwycić-pociągajączatenkoniec,byćmożebędzie-
mywstanierozplątaćówkłębekpostaw,wartościioczekiwań,
utrwalonychnietylkowpojedynczychsłowachdanegojęzyka,
aleiwtypowychkolokacjach,zwrotach,konstrukcjachgrama-
tycznych,przysłowiachitp.Itak,sud)bawiedzienaskuinnym
słowomkojarzonymznlosem”,takimjaksuždeno[(cośkomuś)
sądzone],smirenie[pokora],učast)[dola,los],žrebij[los(ciąg-
nąć)]irok[złylos,fatum],atakżewyrażeniomwrodzajuudary
sud)by[dosł.ciosylosu],zwrotomtakimjakničegonepodelaeż)
[nicnieporadzisz]czykonstrukcjomgramatycznymtakimjak
niezwyklepopularne,bezosobowekonstrukcjetypudativuscum
infinitivo,bardzocharakterystycznedlarosyjskiejskładni,rów-
nieżlicznymprzysłowiomitd.(szczegółoweichomówieniezob.
Wierzbicka1992b).
Napodobnejzasadziekluczowesłowawkulturzejapońskiej,
naprzykładenryo[wprzybliżeniu:powściągliwośćwstosun-
kachmiędzyludzkich],on[wprzybliżeniu:długwdzięczności]
czyomoiyari[wprzybliżeniu:empatia,wychodzenienaprzeciw
czyimśpotrzebomipragnieniom],prowadząnasdosamegojądra
kompleksuwartościipostawkulturowych,wyrażonychmiędzy
innymiwutrwalonychwzorcach(nrutynach”)konwersacyjnych
iujawniającychcałąsiećskryptówkulturowychcharakterystycz-
nychdlakulturyjapońskiej18(por.Wierzbicka1996b).
7.CzyDkultura”toniebezpiecznaidea?
Ideęinterpretowaniakulturym.in.przezanalizękluczowych
dlaniejsłówmożnazaatakowaćwtensposób,żealbopoddasię
wwątpliwośćpojęciensłówkluczy”,albopojęciesamejnkultu-
ry”.Terazprzezchwilęzajmiemysiętądrugąkwestią.
Wtrwającychobecniedyskusjachnatentematpojawiłosię
wieległosów,wktórychkwestionujesięnkulturę”jakoideę
niebezpieczną,wręczzgubną.Znanyantropolog,EricWolf
18Natematnpodstawowychwartościkultury”zob.Smolicz1979.
44
