Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(1994),powołujesięwtymkontekścienaFranzaBoasajakona
tego,kto-wyprzedzającswójczas-mówiłonhistorycznie
zmiennym,wzajemnympowiązaniukultur”ioichnheteroge-
niczności”,przezco-zdaniemWolfa-byłonwstaniespojrzeć
nakulturęjakonanproblem,aniedaną”:
TakjakBoasskrupulatnieusunąłzrozważańnadkulturątypologie
rasowewrazzroztrząsaniaminatematoddzielnych(jakoby)ras,tak
teżprzeciwstawiłsiępowszechnieprzyjmowanemuzałożeniu,że
każdakulturastanowisamawsobieodrębnąmonadęijestczymś
wyjątkowymwswoimrodzaju.Skoromożnawykazać,żewszystkie
kulturysąwzajemniepowiązaneiżenastępujepomiędzynimiciąg-
ławymiananmateriałukulturowego”,niemożnapowiedzieć,by
jakakolwiekkulturabyładziełemjednegongeniuszunarodowego”
(ł).Ponieważkulturynieustanniesiędzieląiróżnicują,mówienie
onkulturze”wogólnościniejestspecjalnieużyteczne;kulturyna-
leżybadaćwcałymichbogactwieiwielości,uwzględniającich
szczególnąhistorycznośćiwzajemnepowiązanie(s.5).
Wolfnastępniezarzucaantropologom,żeniedoceniliwpeł-
niwagitychideianiichkonsekwencji:
Antropologowie(ł)poważniepotraktowalistwierdzeniaBoasana
tematkontrastówisprzecznościwkulturze,aleniepoświęciliwie-
leuwagitemu,wjakisposóbteheterogeniczne,kolidującezesobą
punktywidzeniaistyledyskursumogąsiękrzyżować,wjakisposób
rozbieżnezainteresowaniaiorientacjemogąsięzbiegaćijakosiąga
sięostatecznieładwtymzróżnicowaniu.Wkontekścietegozróżni-
cowaniaideajednolitejstrukturykulturowejprzypominatrochęideę
małegonkulturowegohomunkulusa”,którymiałbynamzostać
wszczepionywprocesiesocjalizacji,alboideęndemonaMaxwella”
zdolnegosegregowaćsprzeczneinformacjetak,bydoprowadzić
wkońcudozmniejszeniaentropiiiostatecznegoładu(s.6).
Najwyraźniejzapominając,żeBoassambyłtympodstawo-
wymogniwem,którewtradycjihistorycznejpołączyłoHerdera
iHumboldtazSapiremiWhorfem,Wolfprzeciwstawiafrancu-
ską,nuniwersalistyczną”tradycjęcharakterystycznejdlamyśle-
nianiemieckiegoideinVolksgeistu”,podkreślającejróżnicepo-
międzykulturami:
45
