Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
instancjipremierzyiministrowie(zwłaszczafinansów).Jeżeli,jakpostuluje
lewica,celempolitykipowinnobyćograniczanienierówności,ponieważnajważ-
niejszejestmaksymalnezaspokojeniepotrzeb,wyeliminowaniewyzyskuibie-
dy,togłównykosztrealizacjitychcelówponiosąkategorieowyższymstatusie.
Alternatywnąopcjąjestrealizacjahasełliberalizmu.Formułującjewjęzyku
pragmatycznym,któryoddajeduchatejteorii,należałobyrealistyczniezałożyć,
żenierównościsąkoniecznąceną,jakąnależyzapłacićzautrzymaniewłaści-
2.3.NIERÓWNOŚCIWASPEKCIEMORALNYM
wychproporcjiekonomicznychiprzyzwoitegotemparozwoju.Gdyrzecznicy
lewicykrytykujązałożenialiberalizmuzabrakwrażliwościnakrzywdęspo-
łeczną,liberałowieodpierajątenzarzutstwierdzeniem,żebeneficjentaminie-
równościjestnietylkogarstkaludzibogatych,aleikategorieoniskimstatusie,
ponieważzamożnośćprzedsiębiorczychjednostekpowodujewzrostzamożno-
ściogółu.Przedstawicielebiznesuinwestująitworząmiejscapracy.Przyczynia
siętodopowstawanianowychfirm,zwiększaszeregidostawców,klientów
iprzedsiębiorców,cowoczywistysposóbnapędzakoniunkturęiprowadzido
podniesieniastopyżyciowej.Wprawdzieefektemdziałaniategomechanizmu
jestpowiększaniesięnierówności,jednakniestoitowżadnejsprzeczności
zpozytywnymefektem,żeakumulacjazyskówprzezwłaścicieliwielkichfor-
tunpowodujewzrostdochodunarodowego,zktóregokorzystająbezwyjątku
wszyscymieszkańcy.Możnapowiedzieć,żepoglądowąlekcjądziałaniatych
mechanizmów-łączniezefektem„rozwieraniasięnożyc”whierarchiidocho-
dów-stałysięwPolsceprocesyprzyspieszonegorozwojugospodarkirynko-
wejwlatachdziewięćdziesiątych.
Niektórzymarksiściwysuwaliswegoczasuargument,żewsystemiegospo-
darkiplanowejjednakudałosięznieśćwyzyskbędącyźródłemniesprawiedli-
wościistrukturalnąprzyczynąkonfliktów.Oczywiściestwierdzenietomiałonie-
wielewspólnegozdyskusjaminadefektywnościąsystemu,niemniejpolemikę
podjęto.Hayek(1978)wskazywał,żenierównościdochodówsąwnormalnej
gospodarceswegorodzajudrogowskazem,bezktóregoniemożnasięobejść.
Wysokiedochodysąsygnałem,gdzienależyinwestować,niskie-gdzienie,
żebyniestracić,takwięcnajbiedniejsizyskująnatymmechanizmiewięcejniż
wsystemiedystrybucjiodgórniesterowanejprzezwładzę.
Zwolennicyopcjiliberalnejpowołująsięwtymkontekścienawzroststopy
życiowejwspołeczeństwachzachodnichpoIIwojnieświatowejitowarzyszący
mubezprecedensowywzrostkonsumpcjitrwającydodzisiaj.Skorzystałyna
tymteżklasyniższe,chociażfaktemjest,żeszybkiwzrostgospodarczysprzyja
powiększaniusięnierównościdochodów.Jakwykazałamerykańskiekonomi-
staSimonKuznets(1955),zależnośćtaprzybierakształtodwróconejliteryU.
Opierającsięnawynikachanalizdlakilkudziesięciukrajówoniejednakowym
poziomierozwoju,Kuznetsdowodził,żewpoczątkowymokresieprzyspieszo-
negowzrosturóżnicezamożnościrosną.Następniezachodziefektwyrównu-
jący,tempoprzyrostunierównościwygasa,dokonujesięstabilizacja,poczym
nierównościmaleją.
31
