Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XXVII
nHazomir”przyulicyKościuszki2132.Wstyczniu1920r.wsaliGrandHotelu
odbyłsięwielkiwieczórpoezjizudziałemBrodersona,AdleraiSzwarca.
OstatninumernJungIdysz”ukazałsięwlistopadzie-grudniu1920r.
Zabrakłosubwencjiorazmecenasasztuki.Pismoniespotkałosięteżzwiększym
zainteresowaniemwśrodowiskużydowskim.Wlatach1920–1921grupa
działałajużtylkojakowydawnictwo,któreopublikowałosześćtomikówpoezji
Brodersona,sztukęteatralnąKacenelsonaorazwybórpoezjiChaimaKrula.
KontynuatorempismanJungIdysz”byłonS’Feld”.
WażnąpostaciąwliterackimśrodowiskułódzkichŻydówbyłIcchok
Kacenelson,którypisałzarównowjidysz,jakiwhebrajskim.Wedługwspomnień
J.TrunkarodzinnydomKacenelsonówbyłmiejscemszczególnymnakulturalnej
mapieówczesnejŁodzipełniącfunkcjęnowoczesnegosalonuartystycznego33.
Wpóźniejszychlatach,wgabineciesamegoIcchokazbierałasięówczesnażydowska
inteligencja.Włódzkimśrodowiskuautorznanybyłgłówniejakopedagog
idyrektorzałożonegoprzezjegorodzinęmęskiegohebrajskiegogimnazjum
humanistycznego.Uczyłwnimjęzykahebrajskiegoireligii.W1920r.wydał
Gezangunszpil,wybórpiosenekdladzieciautorstwaswegoorazBrodersona.
I.Kacenelsonpisałpoezjewtymjęzyku.Odbiórtwórczościwjęzykuhebrajskim
byłmimoprężnegoruchusyjonistycznegowdużejmierzeograniczonygdyż
nośnikiemkulturypolskichŻydówbyłjidysz34.Kolejnepoematy,opowieści
historyczneorazsztukidladzieciKacenelsontworzyłjużpoprzeniesieniusiędo
Warszawy.
Dorozwojunowoczesnejliteraturyhebrajskiejprzyczyniłsięurodzony
wZgierzu,awychowanywŁodziDowidFryszman.Jużjakomłodyczłowiek
redagowałpismasatyrycznekrytykująceówczesnychliteratów,którym
jegozdaniemdalekobyłodopoziomuartystycznegoEuropyZachodniej.
WnapisanychwjęzykuhebrajskimListacholiteraturzeopublikowanych
wnHaboker”atakowałikrytykowałcałąliteraturęHaskali.Jegosatyryczne
felietonydotyczyłyaktualnychproblemówspołecznych.Chciałuwrażliwić
szerokiemasyczytelnikównapięknoeuropejskiejestetyki,stądteżpodejmował
siętłumaczeniaklasykinajęzykhebrajski.Tematemjegotekstówczęstobyła
tragediarodzicówidzieci,którzyniebyliwstaniepogodzićtradycjiżydowskiej
zeuropejskością.Recenzowałtakżeutworyswychkolegówpopiórze.Przesycony
panującymipoIwojnieświatowejnowoczesnymiprądamizzachwytemprzyjął
tomwierszyMiriamUlinowerosadzonywtradycjisztetla.MiriamUlinower
byłajednązpierwszychkobietwPolsceiniewieluwówczasnaświecie,które
32K.Radziszewska,ŚrodowiskoliterackiełódzkichŻydów1918–1950[w:]Kulturajakoczynnik
rozwojumiastanaprzykładzieŁodzi,red.V.Krawczyk-Wasilewska,M.Kucner,E.Zimnica-
-Kuzioła,Łódź2012,s.37.
33J.J.Trunk,Pojln...,s.103.
34Por.R.Żebrowski,Z.Borzymińska,Po-lin...,s.143.
