Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DariuszDekiert
Wstęp
nRozbłysnąłsen,leczjaki?Czymbyćma?
Iktorozpaliłgo–radośćczyból?”
MalkielLusternik,Pionierzy
Prezentowanewniniejszejantologiitekstysąprzykłademzjawiskzachodzących
wtwórczościŻydówwŁodzipoczątkuXXw.Stanowionaswoisteodbicie
przemianspołecznychikulturowych,trendów,fascynacjiilękówcechujących
młodeżydowskiepokoleniezamieszkującenowoczesnąmetropolięprzemysłową.
Jejramyczasowewyznaczonesąprzełomamiwiekówdwóchreligii:początekto
niezwykleistotnydlaŁodzirok1905,azarazemprzełomXIXiXXw.wrachubie
gregoriańskiej.Zakończenieto1tiszri5700(14września1939r.),początek
nowegostuleciakalendarzahebrajskiego.Tenwłaśnieczas,pomiędzyRewolucją
1905r.,aZagładą,byłokresemintensywnegorozwojużydowskiejtwórczości
literackiejorazżyciaspołecznego.Jegowyrazemsąsetkipublikacjiksiążkowych,
gazetycodzienneorazniezwykleliczneczasopismaliterackie–efemerydy,których
ukazałosięjedyniekilkanumerówwniskimnakładzie.Wybórdokonanyztak
bogategomateriałuźródłowego,naktóryskładająsiętekstynależącedoinnego
kręgureligijno-kulturalnego,publikowaneponadtowróżnychjęzykach,musiał
opieraćsięnaspecyficznejkategoryzacji.Zazwyczajstosowanaklasyfikacjanie
zabardzosiędotegonadawała,stwarzajączagrożeniezafałszowaniaobrazu
wynikającezzastosowaniapojęćorazkategoriifunkcjonującychcoprawda
wkulturzeihistoriiżydowskiej,jednakniekoniecznierozumianychtaksamo.
Przyjętekryteriadoboruipodziałutekstówsąwięc,pozajednym,opartena
czterechpojęciachżydowskich,coumożliwialepszezrozumieniefenomenu
kulturowegołódzkiegospołeczeństważydowskiegowtymokresie.
Sztetl,malutkiesenneżydowskiemiasteczko,jestmotywemniezwykleczęsto
obecnymwtwórczościliterackiejŻydówłódzkichimożebyćinterpretowany
jakowyraztęsknotyzautraconymrajem,zadzieciństwem,ciepłemiradością
życia,prostegoizbliżonegodonatury,leczpełnegomagiiitajemnic.Niedziwi
towspołecznościzłożonejwwiększościprzypadkówzosób,któreprzybyłytu
