Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XXXIX
zbytostrożnąiuległąpolitykęwobecWielkiejBrytanii;żądaniezezwoleniana
nieograniczonąimigracjęŻydówdoPalestynyiTransjordanii;żądaniezgody
nautworzenietamżeżydowskichsiłzbrojnych.Celemostatecznymmiałobyć
utworzeniepaństwanarodużydowskiegopoobustronachJordanu,wktórym
Żydzistanowilibywiększość,panowałbysolidaryzmklasowy,asporywewnętrzne
rozstrzyganebyłybynazasadziearbitrażu.Wpływyrewizjonizmu–podwpływem
rosnącegoantysemityzmu–rozszerzałysięwŁodziwlatach30.,wolniejjednak
niżpartiirobotniczych.WtedyteżrewizjoniściwprowadzilidoRadyMiejskiej
swegoreprezentanta–MajeraZajde.
Dominującągrupąwśródłódzkichsyjonistówbylicentrowinsyjoniści
ogólni”.Charakterichideologiiokreślanowlatachmiędzywojennychjako
liberalno-demokratyczny,nzpewnymodchyleniemradykalnymwdziedzinie
stosunkówsocjalno-religijnychprzezpostulatoddzieleniasprawwyznaniowychod
całegokompleksuzagadnieńspołeczno-kulturalnych”24.WzakresiebytuŻydów
wdiasporzepodstawowymelementemprogramu,szczególniewpierwszych
latachniepodległości,byłożądanieautonomiikulturalno-narodowej.Wynikało
tom.in.zprzekonania,żePalestynaniewchłoniewszystkichŻydówiznaczna
ichczęśćbędziemusiałapozostaćwdotychczasowychkrajachosiedlenialub
teżznichemigrowaćnainneobszarykolonizacyjneniżdoZiemiIzraelaPrzez
całyokresmiędzywojenny,choćzcorazmniejsząnadziejąnarealizacjęswojego
postulatu,syjoniścidążylidooparciapostulowanejprzeznichautonomiina
żydowskichgminachwyznaniowych.Doskonalezdawalisobiesprawęzroli,jaką
dlaodrodzenianarodowegoodgrywawłasnyjęzyk.Jednakzewzględunaprogram
powrotunarodudoPalestynymusieliodrzucaćżydowskijakojęzykdiaspory,
usilniepropagującjęzykhebrajski.Choćpojawiałysięwyjątki,jakRikudaPotasz,
którejwierszezamieszczonesąwantologii.PoetkawyjechaładoIzraela,aledo
końcażyciapisaławjidyszipropagowałatenjęzyk.
Przywódcąnsyjonistówogólnych”wŁodzibyłJerzyRosenblat25.Jako
praktykującylaryngologosiadłwŁodziw1899r.,angażującsięwdziałalność
syjonistyczną.Brałudziałworganizacjiżydowskiegoskautinguinależałdo
współzałożycieliŻydowskiegoTowarzystwaMuzycznegonHazomir”,ówczesnego
głównegoośrodkasyjonizmuwŁodzi.PowyborachdoRadyMiejskiejwroku
1917zorganizowałwniejfrakcjężydowską–zostałjejprzewodniczącym,atakże
wiceprzewodniczącymRadyMiejskiej.WówczasteżzostałwiceprezesemOrgani-
zacjiSyjonistycznejwPolsce.Wlatach1919–1935byłposłem.WSejmienależał
doKołaŻydowskiego26.W1926r.wybranyzostałdoprezydiumRadyNaczelnej
24L.Halpern,PolitykażydowskawSejmieiSenacieRzeczypospolitejPolskiej1919–1933,nSprawy
Narodowościowe”1933,r.7,nr1,s.350–351.
25J.Walicki,RuchsyjonistycznywPolscewlatach1926–1930,Łódź2005,s.76–78.
26S.Rudnicki,Żydzi...,s.412.
