Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6.Niektórerozbieżnościwstosunkudoutylitaryzmu
65
wsytuacjipoczątkowejodrzuciłybyzasadęużyteczności,wy-
bierającnatomiast–zpowodów,którezostałyjuższkicowo
przedstawione–wspomnianedwiezasadysprawiedliwości.
Wkażdymraziezpunktuwidzeniateoriikontraktowejnie
możnadojśćdozasadyspołecznegowyboruprzezprosteroz-
szerzeniezasadyracjonalnejroztropnościnasystempragnień
skonstruowanyprzezbezstronnegoobserwatora.Czyniąctak,
nietraktowałobysiępoważniewielościiodrębnościjednostek
aninieprzyjmowałozapodstawęsprawiedliwościtego,naco
ludziebysięzgodzili.Możemytudostrzecosobliwąanomalię.
Utylitaryzmzwykłosiętraktowaćjakostanowiskoindywidu-
alistyczneizpewnościąistniejądobrepowody,bytaksądzić;
utylitaryścibylizdecydowanymiobrońcamiwolnościiswobody
myśli,iutrzymywali,żenadobrospołeczeństwaskładająsię
korzyścibędąceudziałemjednostek.Jednakutylitaryzmnie
jestindywidualistyczny–przynajmniejjeślirefleksjęnadtym
stanowiskiemprowadzićwbardziejnaturalnysposób–pod
tymwzględem,żełączącwszystkiesystemypragnień,stosu-
jedospołeczeństwazasadęwyborudlajednostki.Widzimy
zatem,żedrugaróżnicaściślewiążesięzpierwszą–właś-
nieowoscaleniesystemówpragnieńiopartananimzasada
podporządkowująbowiemrachunkowispołecznychinteresów
gwarantowaneprzezsprawiedliwośćprawa.
Ostatniaróżnica,októrejterazwspomnę,poleganatym,
żeutylitaryzmjestteoriąteleologiczną,asprawiedliwośćjako
bezstronność–nie.Taostatniajestwięczdefinicjiteoriąde-
ontologiczną,któraalboniedefiniujedobraniezależnieod
słuszności,albonieinterpretujesłusznościjakomaksymali-
zacjidobra(należyzwrócićuwagę,żeteoriedeontologiczne
definiujesięjakoteorienieteleologiczne,aniejakotakie,
któresłusznośćdziałańiinstytucjidefiniująniezależnieod
ichkonsekwencji;wszystkiedoktrynyetycznewartenaszej
uwagiuwzględniająkonsekwencjewoceniesłuszności;ktoś,
