Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6.Niektórerozbieżnościwstosunkudoutylitaryzmu
69
wiedliwymspołeczeństwie.Ideałmoralnysprawiedliwościjako
bezstronnościjestmocniejosadzonywpierwszychzasadach
teoriietycznej.Jesttocharakterystycznedlakoncepcjipraw
naturalnych(tradycjiumowyspołecznej)wprzeciwieństwie
doteoriiużyteczności.
Podnoszącoweróżnicemiędzykoncepcjąsprawiedliwości
jakobezstronnościautylitaryzmem,miałemnamyślijedy-
nieklasycznądoktrynęutylitarystyczną,toznaczypoglądy
BenthamaiSidgwickaorazutylitarystycznychekonomistów
–EdgeworthaiPigou.Odmianautylitaryzmupropagowana
przezHume’adomoichcelówsięnienadaje–wgruncie
rzeczyniejesttowłaściwieutylitaryzm:naprzykładwdobrze
znanejpolemicezteoriąumowyspołecznejLocke’aHume
utrzymuje,żewspólnąpodstawązasadwiernościiposłu-
szeństwajestużyteczność,azatemniczegosięniezyskuje
opierajączobowiązaniapolitycznenaumowiepoczątkowej.
DoktrynaLocke’astanowiwedługHume’azbędneprzeta-
sowanie,równiedobrzemożnabezpośrednioodwołaćsię
doużyteczności17.LeczHumezdajesięrozumiećprzezuży-
tecznośćjedynieogólneinteresyipotrzebyspołeczeństwa.
Zasadyposłuszeństwaiwiernościwywodząsięzużyteczno-
ściwtymsensie,żeutrzymanieporządkuspołecznegojest
niemożliwe,jeślizasadyteniesąnaogółrespektowane.Ale
Humeprzyjmujeteż,żekażdymożezyskać,jeślimierzyćto
korzyściamidługookresowymi,gdyprawoirządprzestrzegają
nakazówopartychnaużyteczności;niematumowyotym,
żezyskijednychprzeważająstratyinnych.Jaksięwięcwy-
daje,użytecznośćjestdlaHume’atożsamazpewnąformą
dobrawspólnego–instytucjespełniająwymogiużyteczności,
17D.Hume,OftheOriginalContract,w:Essays:Moral,Political,and
Literary,red.T
.H.Green,T
.H.Grose,t.1,Longmans,GreenandCompany,
London1875,s.454n.
