Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
84
Częśćpierwsza.I.Sprawiedliwośćjakobezstronność
terminto„leksykograficznie”,alejestonzbytnieporęczny.)
Porządektenwymagaodnas,byśmyspełnialiwymogipierw-
szejzasadyprzedwymogamidrugiej,drugiej–przedtrzeciej,
itd.Zasadaniewchodziwgrę,dopókipoprzedzającejąza-
sadyniezostanąwpełnizrealizowane,albonieokażesię,
żeniestosująsięonedodanegoprzypadku.Uporządkowa-
nieszeregowepozwalawięccałkowicieuniknąćwyważania
zasad.Zasadywcześniejszewtymuporządkowaniumają,
rzecbymożna,wagęabsolutnąwstosunkudopóźniejszych
iobowiązująbezwyjątkowo.Możemytraktowaćtakieusze-
s.22–27,orazA.K.Sen,CollectiveChoiceandSocialWelfare,Holden–Day,
SanFrancisco1970,s.34n.Jeślichodzioszczegóły,zob.H.S.Houthakker,
ThePresentStateConsumptionTheory,„Econometrica”1961,t.29,s.710n.
Koncepcjaporządkuleksykalnegopojawiasięniekiedywhistoriifilozo-
fiimoralnej,mimożeniejestexpliciterozważana.Wyraźnyprzykładmożna
znaleźćuHutchesonawASystemofMoralPhilosophy(1755).Proponujeon,
byśmyprzyporównywaniuprzyjemnościtegosamegorodzajubralipoduwa-
gęichintensywnośćiczastrwania;porównującprzyjemnościróżnychrodza-
jów,musimywziąćpoduwagęjednocześnieichczastrwaniaizaszeregowanie
whierarchii.Wyższeprzyjemnościmogąmiećwiększąwartośćniżniższe,
niezależnieodintensywnościiczasutrwaniatychostatnich.Zob.BritishMo-
ralists,red.L.A.Selby-Bigge,t.1,ClarendonPress,Oxford1897,s.421–423.
DobrzeznanypoglądJ.S.Millawtejsprawieprzedstawionywrozdz.IIUty-
litaryzmuprzypominastanowiskoHutchesona.Naturalnejesttakżeszerego-
waniewartościmoralnejjakoleksykalniepierwszejwstosunkudowartości
pozamoralnych;zob.naprzykładRoss,TheRightandtheGood,s.149–154.
Oczywiściepierwszeństwosprawiedliwościwspomnianew§1,jakrównież
pierwszeństwoprawa,któreodnajdujemyuKanta,stanowiąkolejneprzykła-
dytakiegouporządkowania.
Teorięużytecznościwekonomiizapoczątkowałomilcząceuznaniehie-
rarchicznościstrukturypragnieńipierwszeństwawzględówmoralnych.Jasno
towidaćuW
.S.JevonsawTheTheoryofPoliticalEconomy,Macmillan,
London1871,s.27–32.Jevonsprzedstawiakoncepcjęanalogicznądokon-
cepcjiHutchesonaiograniczawykorzystanieprzezekonomistęrachunku
użytecznościdouczućnajniższegorzędu.Wsprawieomówieniahierarchii
pragnieńijejteoriiużyteczności,zob.NicolasGeorgescu–Roegen,Choice,
Expectations,andMeasurability,„QuarterlyJournalofEconomics”1954,
t.68,zwł.s.510–520.
