Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Rozdział1.HistorycznaspuściznaszlachtywPolsce
Rosyjskiego,byzarazpojegoupadkuprzejśćnapozycjeradykalnieniepodległo-
ścioweiwygraćzdecydowaniezobozemliberalnym.
Wzaborzeaustriackimgrupąodpowiadającąśrodowiskomliberalno-konser-
watywnychnrealistów”zzaborurosyjskiegobyłoprzedewszystkimśrodowiskotak
zwanychpodolaków,reprezentującychwparlamencieaustriackim(RadaPaństwa
-Reichsrat)GalicjęWschodnią(m.in.WitoldCzartoryski,LeonBiliński,Agenor
Gołuchowski,AndrzejLubomirski,DawidAbrahamowicz,WłodzimierzKozłow-
ski-Bolesta).Podolacyoskarżaniprzezśrodowiskaniepodległościoweonzgubny
realizm”
,reprezentowalistanowiskopokojowejwspółpracyzzaborcąprzyjed-
noczesnymwysiłkuzmierzającymdowsparciainteresówpolskichnaterytorium
Austro-Węgier.Tewłaśnieśrodowiska,przyjmująceodmiennewobecgrupyLed-
nickiegonastawienie(takzwanearcykonserwatywne),popowstaniuIIRzeczypo-
spolitejusunęłysięwcień,będącdziś,pomimoswejważnejhistorycznieroli,mało
znanymaktorem.Stałosiętozjednejstronyzracjiprzemożnegowpływuwywie-
ranegonaówczesnąświadomośćPolakówprzezstańczyków,którzyprzesłonili
znaczeniepodolaków,zdrugiejstrony,czynnikiemkluczowymbyłazagładaświata
GalicjiWschodniej,analogicznadoutratykresowejczęścidawnegozaborurosyj-
skiego,którapozbawiałazasobówiwpływówpolskieśrodowiskaliberalne,zgrupą
Lednickiegonaczele.Wszystkieteśrodowiska,odnoszącesięzesceptycyzmem
wobeczbytradykalnychhasełniepodległościowych,pozostawałydokońcaIwojny
światowejwstanienapięcia,przechodzącegoniekiedywkonfrontację,zrosnącym
wsiłęobozeminteligenckim.Tenostatniutrzymywałznacznezróżnicowanie,ale
łączyłogopriorytetowetraktowaniesprawyniepodległości.
Widaćwięcwreferowanymtupodzialeopozycję,którąwjęzykuteoriiPier-
re)aBourdieuokreślićmożnamianemkonfliktupomiędzyzjednejstronyfrakcją
klasydominującejzorientowanąnakapitałekonomiczny,zdrugiejzaś-zfrakcją
zorientowanąnakapitałkulturowy(Bourdieu1986).Wartozauważyć,żekonflikt
tenreprezentujeklasycznąopozycję,opisywanąwpracachBourdieujakodefiniu-
jącagłównąośstrukturyfrancuskiegopolaspołecznegoitakzwanegopolawładzy
(Wacquant1993).Jesttoopozycjacharakterystycznadlatypowychspołeczeństw
zachodnich,wktórychdominującąfrakcjąelit,czyliklasdominujących,jestbur-
żuazja(elitakapitałuekonomicznego),zaśprzeciwstawiasięjejfrakcjazdomino-
wanaklasdominujących,awięcelitakapitałukulturowego,reprezentowanagłów-
nieprzezintelektualistówiwykształconychpracownikówinstytucjipublicznych.
Frakcjakapitałukulturowegojestzatemwspółcześniewdużymstopniuproduktem
silnegopaństwa.WtymsensierodzącasięwXIXw.polskainteligencjaprzejawia
podobnecechydozdominowanychfrakcjielitpaństwzachodnich,będącwdużym
stopniugrupązatrudnionąnaposadachpublicznychlubprzynajmniejpracującą
winstytucjachczyzawodachprzezpaństworegulowanych.
Inaczejniżwklasycznymmodeluzachodnimwyglądałapozycjadominującej
frakcjiklasydominującej,dysponującejkapitałemekonomicznym.WPolscetra-
dycyjniejużnielicznibylinowocześnikapitaliści,afrakcjękapitałuekonomicznego
reprezentowalisilniejziemianie,wdodatku,inaczejniżnaZachodzie,byłatofrak-
