Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdział1.HistorycznaspuściznaszlachtywPolsce
niejsząfilię,aletakżeistotnyoddziałkijowskiorazszereginnych,przezcojego
znaczeniezmalałokilkukrotnie.
FormalnieBankHandlowyistniejedodziś.PoIIwojnieświatowejstałsięban-
kiempaństwowym,obsługującymhandelzagranicznykomunistycznejPolski.Po
upadkukomunizmu,jakwiększośćinnychpolskichbankówpublicznych,został
przejętyprzezkapitałzachodni,akonkretniew2001r.zostałzakupionyprzez
amerykańskiCitibank.LosBankuHandlowegowydajesiędobrzeilustrowaćdzie-
jepolskiejburżuazji,któraostatecznieznikłazescenywczasieIIwojnyświatowej,
nieutrzymującnawettożsamościrodzinnejczyśrodowiskowej.Nieodrodziłasię
teżwsensiezwartejklasydziedzicówdawnychmajątkówpoupadkukomunizmu,
m.in.zewzględunafakt,żeniepowstająwPolsceznaczącegrupykapitałoweczy
koncernymogącezapewnićrozwójwielopokoleniowejelityekonomicznej.Miejsce
burżuazjiwdużymstopniuzajmująelitymenedżerskiepracującenarzeczfirm
zagranicznychorazinstytucjipaństwowych(Jasiecki2013).Głównymaktorem
wpolskimpoluwładzypozostajezaśszerokorozumianainteligencja,którawcho-
dziwrolezarównointelektualistówinaukowców,jakiurzędnikówpaństwowych,
przedsiębiorców,menedżerówczypolityków,aledefiniujeswójstatuswpierwszym
rzędzienieprzezterole,traktowanejakozmienne,aleprzedewszystkimprzezin-
teligenckietosiprzynależnośćdonieformalnychśrodowiskłączącychwwiększości
wielopokoleniowerodzinyointeligenckimpochodzeniu(Zarycki,Warczok2014).
Najbogatszerodzinyziemiańskie,którychobrazstanuposiadaniaistatususpo-
łecznegowokresiemiędzywojennymprzedstawiłWojciechRoszkowski(1991),
utrzymywałyuprzywilejowanąpozycjędoIIwojnyświatowej,jednakichkrągsys-
tematyczniesięzawężał.Jednymzsymbolitejzmianybyłznanyfakt,iżkonstytu-
cjaz1921r.formalniezniosłatytułyszlacheckie,amówiącprecyzyjnie-pozycje
dziedziczoneprzestałybyćdostrzeganeprzezinstytucjepubliczne,przechodzącdo
sferyprywatnej.Jednakkonstytucja1935r.cofałateustalenia.Możnatowiązać
zpodjętąprzezsanacjękrótkotrwałąpróbąbudowyelityetatystycznejuwzględ-
niającejtęczęśćinteligencji,którautrzymywałazwiązkizelitamiarystokratyczno-
ziemiańskimi,comiałowzmocnićjejsplendortowarzysko-symboliczny.Projekt
sanacyjnybyłjednakkrótkotrwałyinawetwokresieswegorozkwituniezostał
wpełniuznanyjakoprawomocny.
OkresIIRzeczypospolitejtodlaznacznejczęściziemiaństwaczaskryzysueko-
nomicznego,związanyzkłopotamizuzyskaniemdostępudokapitałuobrotowego.
Równoległyupadekstatusowycałegośrodowiskapozawąskągrupąnajbardziej
zamożnychrodzinoznaczałprzejścieododgrywaniarolinwarstwyprzewodniej”
doroligrupy,wktórej,jakpokazujem.in.WłodzimierzMich(2000),powszechnie
utrzymywałsięstanświadomościnegzystencjalnegozagrożenia”
.Przypomnijmy,
żejużw1920r.sejmuchwaliłreformę,namocyktórejrozparcelowanychzostało
2,6mlnhektarówziemi(do1938r.).Przezczęśćtracącegowpływyimajątkizie-
miaństwaIIRzeczpospolitabyłaniekiedypostrzeganajakopaństwokontynuujące
politykęzaborców(antyziemiańską,awięcantypolską).
