Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Epistemologiaapostmodernistycznyruchoporu
29
(anietwórczościikonstruowaniu).[ś]sformułowaniacharaktery-
stycznedlahistorycznychopisówpraktyknaukowychnależywyeg-
zorcyzmować,abysenstychpraktykwłaściwiezrozumieć(Latour,
Woolgar2020,185).
LatouriWoolgarzatemnajwyraźniejprzecząistnieniuprawd
ifaktównhentam”.Języknprawdy”infaktów”maprawomocne
zastosowaniewyłączniedozdańzaakceptowanychprzezspo-
łecznośćuczonych,tojestdouzgodnionychmniemań.Winnym
miejscuWoolgarstwierdzatozupełnieotwarcie:nNiemażad-
nychobiektówpozadyskursem[ś]organizacjadyskursuusta-
nawiaobiekt.Faktyiobiektysąnieuchronnietekstowymikon-
strukcjami”(1988,73).Pytaniebrzmi:jakieargumentyLatour
iWoolgarwysuwająnapoparcieichtezy?Coichupoważnia
doodmawianiafaktomnaukowym(czyjestestwom)istnienia
niezależnegoodporozumień,jakieosiągnęlinaukowcy?14
LatouriWoolgarnajwidoczniejsądzą,żeanalizasocjolo-
gicznarozstrzygakwestięnieistnienianiezależnychfaktów
14WniektórychmiejscachLatouriWoolgarsugerująłagodniejszestano-
wisko.Pisząoninaprzykład:nNietwierdzimytutaj,żefaktynieistniejąlub
żeniemaczegośtakiegojakrzeczywistość.[ś]Twierdzimynatomiast,żeów
«statusbytuzewnętrznego»niestanowiprzyczyny,ajejkonsekwencję”(Latour,
Woolgar2020,250).Ostatniezdaniedajedozrozumienia,żenbytzewnętrzny”
istnieje,cojestsprzecznezcytatemprzytoczonymwtekście,zktóregowynika,
żeniezależne(naukowe)faktyijestestwanzewnętrzne”nieistnieją.Swojąkry-
tykękierujęzasadniczokutejwłaśniebardziejradykalnejtezie,którąuważam
zardzeńichstanowiska.PhilipKitcher(1993,165-167)ustosunkowujesiędo
słabszejinterpretacji,wedlektórejLatouriWoolgardopuszczają,żeuczeni
wchodząwinterakcjeprzyczynowezczymśpozasobą,atylkowykluczają,
żepoglądyuczonychsąprzyczynowouwarunkowaneprzezteoddziaływania.
WodpowiedziKitcherkonstruujepewienidealnyeksperyment,którygdyby
zostałprzeprowadzony,niewątpliwiedowiódłby,żeludzkiemniemaniapodle-
gałybywpływomdanychpłynącychzzewnętrznej,pozaspołecznejprzyrody.
Przyznaję,żehipotetycznyeksperymentKitcherastanowiskuteczneantidotum
nasłabszątezę,niemniejsądzę,żeLatouriWoolgarwzasadziemająwzamyśle
propagowanietezymocniejszej.
