Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Samoocena:pojęcie,cechyifunkcjerozwojowe
23
Samoocenamożebyćzróżnicowanapodwzględempoziomu,trafności,ade-
kwatności(rys.1).
Rysunek1.Rodzajesamooceny(za:Uszyńska-Jarmoc2007,s.97)
Głównymiwyznacznikamisamoocenymogąbyć:rozbieżnośćmiędzyJareal-
nymaJaidealnym,globalność,trafność,poziom,stabilność.
Rozbieżność.Wysokistopieńrozbieżnościmiędzystanem,doktórego
jednostkadąży,astanemfaktycznymoznaczaniskąsamoocenę,aniskistopień
rozbieżnościwysokąsamoocenę.
Globalność.Samoocenamożemiećcharakteruogólniony,jeślidotyczy
osobyjakocałości(samoocenaglobalna),lubjednostkowy,gdyodnosisiędo
pojedynczychcechczywłaściwości(samoocenacząstkowa,szczegółowa).Samo-
ocenaglobalna,całościowa,dotyczyogólnegopoczuciawłasnejwartościiwiary
wsiebie.ZdaniemJ.R.RentschiT.S.Hefner(1994),samoocenaogólnaniejest
sumąpojedynczychsamoocen,alehierarchiczniezbudowaną,spójnąstrukturą.
Samoocenaszczegółowadotyczyokreślonegorodzajuaktywnościjednostkilub
zachowania.
Trafność.Samoocenamożebyćadekwatnalubnieadekwatnadorzeczywi-
stegostanu.SamoocenanieadekwatnazdaniemD.Pankowskiej(2008)może
miećswojeźródłow:niedostatecznymsamopoznaniuwynikającymzbraku
namysłunadsobąlubniewłaściwejinterpretacjikomunikatówdotyczących
własnejosoby;nagromadzeniuniekoniecznieprawdziwychkomunikatówodosób
znaczących;przyjęciuniewłaściwychstandardówocenyprzyoceniezaniżonej
standardynadmierniewysokie,aprzysamooceniezawyżonejnormyniskie.
Samoocenyzawyżoneizaniżonemająniekorzystnywpływnazachowaniesię
dziecka,jegofunkcjonowaniepoznawczeijakośćinterakcjispołecznej.
Poziom.Dlaczłowiekaważnajestzarównotreśćsamooceny,jakijejpoziom
(samoocenawysoka/niska).Udzieckatendencjadopodnoszeniasamoocenyjest
silniejszaniżtendencjadzieckadosamopoznania.Dlategosamoocenastanowi
ochraniająco-wartościującykomponentstrukturyJa.Wobszarzefunkcjonowania
dzieckawgrupieprzedszkolnejsamoocenapełnifunkcjęregulującą,determi-
nującąsposóbzachowaniasięwróżnychrolachspołecznych.Wartozauważyć,
żedziecidosiódmegorokużycianierozróżniająkompetencjiwposzczególnych