Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałI.Komponentykognitywne,afektywneibehawioralne…
dziedzinachaktywności.Częstooceniająwłasnezdolnościbardzowysoko,nie
doceniającstopniatrudnościrozwiązywaniazadań(Harter1990).ZdaniemHar-
ter(1996,1999),samoocenadzieciniepowinnabyćtraktowanajakojednolitytwór.
Dziecioceniająsiebiewzależnościodkonkretnychobszarów/sytuacji.Dotych
obszarówmożnazaliczyć,zdaniemautorki,kompetencjeszkolne,sportowe,spo-
łeczne,wyglądzewnętrznyiwłasnepostępowanie.Wprowadzonychbadaniach
S.Harter(1990)doszładowniosku,żepoziomsamoocenyjestwynikiemdwóch
wewnętrznychocenlubsądówwynikającychzrozbieżnościpomiędzytym,czego
dzieckopragnie,atym,couważa,żeudałosięosiągnąć.Nasamoocenędzieci
mawpływpoczuciewsparcia,jakiegodoświadczaonozestronyważnychdla
niegoosób(rodziców,rówieśników,nauczycieli).Gdywypowiadająpozytywne
opinie,poczuciewartościrośnie.Różnicewsamooceniewtymokresiebiorąsię
ztrzechprzyczyn:doświadczaniaprzezdzieckosukcesówiporażekwróżnych
dziedzinach;wartości,jakądzieckoprzywiązujedopewnejumiejętności,oraz
poglądówosóbważnych(Cole1991).
Stabilność/Stałość.Względnietrwałysystemopiniiisądówjednostki,
którynieulegazbytgwałtownyminieoczekiwanymzmianom,możnanazwać
samoocenąstabilną.Wrazzewzrostemdoświadczeńdzieckaistopniapsycho-
logicznejniezależnościopiniainnychodgrywacorazmniejsząrolęwbudowa-
niusamooceny.Jejpoziomwwiekuprzedszkolnymzależyodkomunikowania
dzieckuprzezinnych,np.rodziców,nauczycieli,dziadków,rozbieżnościmiędzy
JaidealnymaJarealnym.
Samoocenamożeprzyczyniaćsiędonastawieniadzieckawobecdrugiejosoby
(Niebrzydowski1993,s.32)iwarunkowaćpozycjędzieckawgrupierówieśniczej,
(JacksoniBracken1998),wywieraćwpływnafunkcjonowaniepsychospołeczne
dzieckaiprowadzićdospecyficznychskutkówwsferzeemocjonalnej,oso-
bowościowejispołecznej.Niskasamoocenasprzyjapojawieniusięobjawów
zachowańantyspołecznychisymptomównadpobudliwościudzieci(Święcicka
2005,s.67)oraztrudnościwuczeniusię(Humphrey2002,s.29).J.Reykowski
(1986,s.290)twierdzi,żewprzypadkuniskiejsamoocenyosobychętniezwracają
sięopomocdoinnych,ponieważoneitakzgóryzakładają,żenienawieleje
stać.U.Jakubowska(1996,s.31)uważa,żeistniejepozytywnyzwiązekmiędzy
kompetencjamispołecznymiasamooceną.Osobyowyższejsamooceniewyka-
zująwiększezdolnościdobudowaniawięziemocjonalnychzinnymiludźmi,
tworzeniaiutrzymywaniazwiązkóworazuzyskiwaniawsparciaspołecznego.
Istniejetakżezwiązekmiędzymotywacjądodziałaniaasamooceną.Zbadań
E.Aronsona(1997,s.195)wynika,żeosobyoniskiejsamooceniemająwiększą
skłonnośćdozachowańniemoralnychniżjednostkiodznaczającesięwysoką
samooceną.Poziomsamoocenywpływanamotywacjęjednostkiisprawność
działania.Wysokasamoocenasprzyjastawianiucelówadekwatnychdomożliwo-
ściosoby,natomiastniskapowodujezawyżenielubobniżenieaspiracjiczłowieka
