Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literatura
religijna
17
kamiwewnętrznymiizmaganiamizcesarstwem.Większyniżgdzieindziejbył
weWłoszechciężargatunkowykulturyDoficjalnej”,nierozłączniezwiązanejzła-
cinąinastawionejwrogodoDludowych”formwypowiedzi.Zewzględunarozbicie
politycznebrakbyłoświadomościDnarodowej”,pobudzającejdotworzeniawe
własnymjęzyku.
Wkażdymrazienieulegawątpliwości,żeliteraturawłoskapowstanieirozwi-
niesiępodsilnymwpływemliteratursąsiadującejwWłochamiFrancji,które–
jakjużpowiedziano–wXIIwiekuprzeniknęłynaobszarPółwyspu.Wystarczy
tuwspomniećowłoskichtrubadurach,piszącychpoprowansalsku.Najstarszy
prowansalskiutwórwłoskiegoautorapochodziprawdopodobniez1194r.Poeta
PierdelaCavarana(alboCaravana)zachęcawnimlombardzkiekomunydo
walkizcesarstwem.WiadomonamotrubadurachzBolonii,GenuiiWenecji;
prowansalskiegoużywałoteżwswoichwierszachkilkufeudalnychpanów,jak
AlbertoMalaspina(1165–ok.1205).NajsłynniejszymztegogronajestSordello
diGoito(ok.1200–1269),któryprzebywałdługowProwansji,adoWłochwrócił
wświcieKarolaAndegaweńskiego.Jegotwórczośćcharakteryzująkultbohater-
stwaipolemicznywigor:wwierszunaśmierćprowansalskiegorycerzaBlacatza
(ok.1237)radzikrólomiksiążętomswoichczasów,abypożywilisięsercem
zmarłego,boprzyswojąsobiewtensposóbniecojegoodwagiicnót,którychtak
bardzoimpotrzeba.
„BiedaczynazAsyżu”inarodzinywłoskiejpoezji.
Twórczośćfranciszkańska.JacoponedaTodi:pochwałaascezy.
Literaturareligijna
Pierwszyutwórliterackiwjęzykuludowymwyszedłspodpióraśw.Franciszka
zAsyżu(1182–1226),czołowejpostaciżyciareligijnegoweWłoszechXIIIw.,
33-wersowąPieśństworzeńlubPieśńdobrataSłońca(tytułłacińskiCanticus
creaturarum,włoskiCanticodellecreaturelubCanticodifrateSole)napisałon
wUmbriinakrótkoprzedśmiercią,wlatach1224–1225,wzorującsięnanaślado-
wanychczęstopsalmachDawidowych,rytmicznąprozą,obfitującąwrymyiaso-
nanse.SławiwniejnapoczątkupotęgęBoga,wobecktórejczłowiekjest
nicością,anastępniewzywadochwaleniaWszechmocnegoijegostworzeń,
doktórychzaliczateżDbrata”słońce,gwiazdyiczteryżywioły–powietrze,Dsio-
strę”wodę,ogieńiDmatkę”ziemię–obdarzoneprzezBogadobremipięknem;
jesttowięcwyznaniemiłościdoPanapoprzezpochwałętego,czymzechciałświat
uszczęśliwić.Dalejmowaoczłowieku,ojegocierpieniachiniezbędnymmuprze-
baczeniuorazooczekującejgo,nieuniknionejśmierci,któramożenastąpić
wgrzechu,pociągajączasobąwiecznepotępienie,lubteżwstaniełaski–awte-
dyniebędziestraszna.PotrzebępokorywobecBogagłosichóralnezakończenie
utworu.Uderzawwierszachświętegoichciepło,poczuciebraterstwaludzizresz-
