Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚREDNIOWIECZE
32
słusznieoskarżonyiskazanyprzezojcanaśmierć.Siedmiumędrcówradzisię
gwiazdinarzucamłodzieńcowimilczenieprzezdwatygodnie.Abyodwlecwyko-
naniewyroku,każdyznichopowiadawtymczasiekrólowihistorię,mającądo-
wieśćniegodziwościkobiet,zaśmściwakrólowacodrugidzieńopowiadamuze
swojejstronyhistorie,mającegonakłonićdooddaniasynawręcekata.Podwóch
tygodniachksiążęprzekonujeojcaoswojejniewinności,wręcekatatrafiaperfid-
namacocha.Książkęstanowiwięcczternaścieopowiadańwopowiadaniutzw.ra-
mowym;tenschematwykorzystająpóźniejinni–przedewszystkimBoccaccio.
Opowiadaniapowyższemożnajużnazwaćnowelami,krótkimiformaminarracyj-
nymi,którewystępowaływzalążkuwobszerniejszych,przeważniemoralizatorskich
tekstachjakotzw.exempla,zawierającegodnenaśladowaniaprzykłady,branezBiblii,
hagiografii,historiiimitologii.IchDusamodzielnienia”dowodzinajlepiejpowstały
wkrótcepo1281r.,anonimowyNovellino(zbiórnowel),złożonyzsetkiopowiadań
naogółbardzokrótkich,byćmożeniejednego,leczkilkuautorów,otematyceza-
czerpniętejzestarożytności,zromańskiegośredniowieczaorazmuzułmańskiego
Wschodu.Większośćznichmacharakterpouczający,leczwyraźnejestrównież
dążeniedorozbawieniaczytelnika.WnowelioDdemonach”pewienwładcanazywa
takkobiety,abyobrzydzićjesynowi,tenzaśtylkooowychDkochanychdemonach”
sobiemarzy.Winnejnudziarzowiopowiadającemupodczasucztybardzodługąhi-
storię,którejtrzebabyłowysłuchaćniejedząc,jedenzezgłodniałychbiesiadników
przerywawreszciesłowami,żenienauczyłsięjejcałej,azdziwionemuwyjaśnia,że
najwidoczniejnienauczyłsięzakończenia.Winnejjeszcze,naulicyorientalnego
miastajakiśbiedakpotrzymałkawałekchlebanadparującymkotłem,wktórymgo-
towałasięstrawa,abynabrałtrochęsmaku;kucharzchcezapłaty,biedakodmawia,
sprawatrafiadosułtana,którywydajesalomonowywyrok–zaspożycieparytrzeba
zapłacićbrzękiemmonety.Akcjanoweltoczysięwięcnietylkowwielukrajach
Europy,aleiwSyrii,wEgipcieiwIndiach,aprzedoczymaczytelnikaprzewijasię
długi,barwnyszereghistorycznychprzeważniepostaci,jakAleksanderWielki,Pita-
goras–zrobionozniegoHiszpana–cesarzTrajan,Sokrates–nazwanyrzymskim
filozofem–KarolWielki,FryderykIIHohenstaufen–przedstawionywbardzodo-
datnimświetle–iKarolStaryAndegaweński,orazinnych,jakHerkules,Narcyz,
Lancelot,królArtur,DawidiSalomon,wziętychzmitologii,zromansówdwor-
skichczyzBiblii.JęzykNovellinojestprosty,pozbawionyretoryczno-stylistycznych
ozdóbidlategowłaśniewnajlepszychopowiadaniachszczególniesugestywny.
Zpozostałych,mniejwartościowychpodwzględemliterackimzbiorówwarto
jeszczewymienićContidiantichicavalieri(Opowieściodawnychrycerzach),dwadzie-
ścialegendrycerskich,zaczerpniętychzfrancuskichromansów,orazContimorali
(Opowieścimoralne),dwanaścietoskańskichtekstówopouczającejwymowie.
Kronikarze
WToskanii–jakjużwspomniano–azwłaszczaweFlorencjirozwijasiękronikar-
stwo.Pierwszymzwielkichflorenckichkronikarzy,którzybraliteżczynnyudział
wżyciupublicznymrodzinnegomiasta,jestDinoCompagni(ok.1255–1324)dzię-
