Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Proza
wXIIIw.
31
wwierszowanymTesoretto(Skarbczyk).EncyklopedycznycharaktermarównieżLa
composizionedelmondo(ok.1282,Budowaświata)toskańczykaRistorad’Arezzo.Licz-
nekronikidziejówróżnychmiastiwładcówspisywanoprzeważniepołacinie,
rzadziejpofrancusku–wtymjęzykuzredagowałswoją,doprowadzonądo1275r.
CroniquedesVenitiens(KronikaWenecjan)MartinodaCanale–alewdrugiejpołowie
stuleciapojawiająsięwToskaniipodobnetekstytakżepowłosku,jakanonimowa
SconfittadiMonteAperto(KlęskapodMonteAperto),dotyczącabitwyw1260r.,wktó-
rejSieneńczycyiflorenccygibelinowiepobiliflorenckichgwelfów.
PierwszemiejscewśródutworówprozącałegostuleciazajmujeniewątpliwieOpi-
sanieświatawstarofrancuskim(ok.1298,Ledivisamentdoumonde,znanepodtytułem
włoskiegoprzekładuzpoczątkuXIVw.IlMilione–odDEmilione”,przydomkuro-
dzinyautora)pióraWenecjaninaMarcoPolo(1254–1324).MłodyMarcook.1271r.
pojechałzojcemnaDalekiWschódiprzebywałdługonadworzeWielkiegoChana
MongołówKubilaja;zdobyłzaufanietegowładcyiwielepodróżowałwrozmaitych
misjachpojegorozległympaństwie.DoWenecjiwróciłdopierow1295r.,dostałsię
potemdoniewoliwrogichWenecjanomGenueńczyków,wgenueńskimwięzieniu
spotkałRustichelladaPisa,znającegodobrzelangued’oll.Jemutopodyktowałswo-
jąrelację,którazostałazredagowanapofrancuskuprzedewszystkimdlatego,aby
uczynićjąłatwiejdostępnączytelnikomspozaWłoch.Przetłumaczonojąteżnie-
zwłocznienakilkajęzyków,krążyławrękopisach,później–jużjakodruk–zdobyła
międzynarodowąsławę.Relacjatapodzielonajestnarozdziałypoświęconeposzcze-
gólnymkrainom,którePolozwiedził,awięcmniejwięcejdzisiejszym:Armenii,
ArabiiSaudyjskiej,Iranowi,Afganistanowi,Chinom,Mongolii,WietnamowiiIn-
diom,atakżenp.Japonii,dokądniedotarł.Wielemiejscazajmujeopisdworu
WielkiegoChanaisprawzwiązanychzjegoimperium,różnychwyprawwojennych
ibitew,przedziwnychnierazobyczajów.Obokrzeczowychinformacji,mogących
służyćzwłaszczakupcomiinnympodróżnikom,relacjaPolazawieralegendyiwia-
domościnieprawdopodobne,wręczfantastyczne,nadającejejchwilamibaśniowy
ton:oolbrzymichptakach,któreunosząwpowietrzesłonie,opsachwielkichjak
osłyimonstrualnychwężach,okurachzkocimowłosieniem,orzekomymgro-
bowcuTrzechKróli,ocudownymprzesunięciusięgóry,ożyjącychdodwustulat
ludziach,owyspiarzachzgłowamijakpsy.Jakotraktatgeograficzno-historyczny
przybliżaławięconaodbiorcomokoliceidziejezupełnieimnieznane,leczjedno-
cześnieokrywałajepłaszczemlegendywduchuliteraturydworskiej,dlaktórejdale-
kiOrientmiałwsobiecośniezwykłego.NakreślonyprzezPola,tajemniczyobraz
przetrwałdługowwyobraźniEuropejczyków.
Nowelistyka
Wkońcustuleciapowstałyrównieżwłoskieadaptacjeproząfrancuskichromansów
dworskich,zwłaszczazcykluokróluArturze,zktórymłacząsiętematycznieano-
nimoweOpowieściokrągłegostołu(LaTavolaritonda).Zlangued’ollzaadaptowano
takżeIlLibrodeisettesavi(Księgasiedmiumędrców),opartąnaorientalnejlegen-
dzie.Młodyksiążęnieuległpragnącejgouwieśćmacosze,zostałprzezniąnie-
