Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
śmierci(popędśmierci–thánatos).Związanaztyminstynktemdestrukcyjna
energia,nakierowanananiszczenieorganicznegożycia,musiwydobywaćsięna
zewnątrz
10,coodbywasięprzezaparatnerwowyczymotorycznywformie
agresji.Zewzględunapanującewspołeczeństwienormyczyzuwagina
grożącezestronyotoczeniasankcjedochodzidohamowanianaturalnejpotrzeby
rozładowywaniaowejdestrukcyjnejenergii,coprowadzićmożedozaburzeń
psychicznych
11.
Wtensposóbagresjastanowiwtradycyjnym(ortodoksyjnym)podejściupsy-
choanalitycznymefektwrodzonej,destrukcyjnejsiły,łączonejztakimizjawiska-
mijaknienawiść,masochizm,autodestrukcjaczypierwotnawrogośćwobec
innychludzi.Siłatajest„wrodzonąskłonnościąludzido»zła«,doagresji,
destrukcjiiwtensposóbdookrucieństwa”(Freud1930,s.479,tłum.wł.).
Niezależnieodfaktu,żepodejścietooddawnanieodgrywaznaczącejroli
wewspółczesnychnaukowychanalizachproblematykiagresjiiprzemocy,to
cieszysięonopopularnościąwpowszechnejopinii.Dostarczateżprostej
możliwościwyjaśniania(usprawiedliwiania)zachowańagresywnych.Niemniej
jednaknieudałosięempirycznieudowodnićistnieniauludzikumulującegosię,
agresywnegopotencjału.Ponadtowykazano,żeimplikowaneprzezmodel
hydraulicznypropozycjekanalizacjiczyteżodreagowywaniaagresjiprzez
określonewentyleniemusząprowadzićdojejredukcji.
2.2.2.Teoriafrustracji
Wteoriafrustracjizałożono,żeagresjastanowiwpierwszymodruchufor-
męzachowańreaktywnych.Zgodniezniązachowaniaagresywnesąwynikiem
frustrującychwydarzeń.Frustracjęrozumiećmożnajakowynikzablokowania,
zakłóceniaczyprzeszkodzeniaaktywnościskierowanejkuokreślonemucelowi.
Rezultatemtegomożebyćstanprzeżytejrealniebądźwyimaginowanejsytuacji
skrzywdzenia,poniżenia,niesprawiedliwegotraktowaniaczyniespełnionych
oczekiwań.Agresywneimpulsyniekonieczniemusząbyćwidoczne,aich
wynikiemmożestaćsięzarównoagresjawstosunkudoinnychosób,jak
iautoagresja.Zapobieżeniewtensposóbdeterminowanymzachowaniom
agresywnymwywoływaćmożedalszefrustracje,cozkoleipowiększabodźce
iwywołujewiększąagresję.
Zatwórcówtegopodejściauchodzigrupaamerykańskichpsychologów
eksperymentalnychzwiązanychzUniwersytetemYale(J.Dollard,L.W.Doob,
10Ukierunkowanietejenergii„dowewnątrz”objawiasięwaktachsamoagresji,którycheks-
tremalnąformęstanowisamobójstwo.
11JakzauważaZ.Freud(1938,s.72,tłum.wł.):„Powstrzymywaniesięodagresjijestcałko-
wicieniezdrowe,wywołujechorobę”.
