Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowotworyzłośliweogółem
utrzymywałsiędopołowylat80.,poczymnastąpiłprawie
2-krotnyspadekwspółczynników(32/105w1985r.wobec
15/105w2015r.).Umieralnośćmłodychkobietdolat90.
XXw.pozostawałanadośćstałympoziomie,podobnym
jakumężczyzn(około31/105w1991r.),poczymroz-
począłsięspadekwartościwspółczynników(do15/105
w2015r.).Wśródmłodychmężczyznnajczęściejwystę-
powałynowotworyjądra(24%zachorowań,6%zgonów),
chłoniaki(11%zachorowań,9%zgonów),mózgu(7%
zachorowań,13%zgonów)ijelitagrubego(7%zachoro-
wań,10%zgonów).Wśródmłodychkobietnajczęstszymi
nowotworamibyły:rakpiersi(27%zachorowań,25%
zgonów),szyjkimacicy(7%zachorowań,10%zgonów),
jajnika(6%zachorowań,6%zgonów)ijelitagrubego(4%
zachorowań,8%zgonów).
Wśródosóbwśrednimwieku(45–64lat)nowotwory
złośliwesąodponad30lat,pochorobachukładukrąże-
nia,drugąprzyczynązgonówmężczyznwtejgrupie(30%
zgonóww2015r.)ipierwsząkobietwtymwieku(49%
zgonóww2015r.).Zachorowalnośćnanowotworyzło-
śliwemężczyznwśrednimwiekupotrzechdekadachszyb-
kiegowzrostuzaczęłazmniejszaćsięodpoczątkulat90.
Podobnatendencjacharakteryzujeumieralność:rosnący
trenddopoczątkulat90.poczymzahamowanieigwał-
towneodwrócenietrendu(współczynnikiumieralności
zmniejszyłysięz485/105w1989r.do313/105w2015r.).
Wpopulacjikobietpocząteklat90.przyniósłzwiększone
tempowzrostuzachorowalnościprzyutrzymującym
siędługoletnimplateauwspółczynnikówumieralności;
od2006r.obserwujesięspadekumieralnościwtempie
około1,5%rocznie.Wśródmężczyznwśrednimwieku
najczęściejwystępowałynowotworypłuca(20%zacho-
rowań,34%zgonów),jelitagrubego(odpowiednio12%
i12%),gruczołukrokowego(odpowiednio14%i3%);
wśródkobietnowotworypiersi(28%zachorowań,17%
zgonów),płuca(odpowiednio10%i22%),jelitagrubego
(8%i10%).
Zachorowalnośćobupłciwnajstarszejgrupiewieku
(powyżej65.rokużycia)charakteryzujesięrosnącąten-
dencją.Umieralnośćwśródmężczyznwykazywałarosnący
trenddopoczątkuXXIw.,kiedyrozpocząłsięspadek
wartościwspółczynników(około1,9%rocznie).Wpopu-
lacjistarszychkobietrównieżobserwowanyjestniewielki
spadekumieralności(od2006r.0,8%rocznie–nieistotny
statystycznie).Wśródmężczyznwnajstarszejgrupiewie-
kowejnajczęściejwystępowałynowotworypłuca(18%
zachorowań,27%zgonów),jelitagrubego(odpowied-
nio14%i15%),gruczołukrokowego(odpowiednio21%
i12%);ukobietzaśnowotworypiersi(odpowiednio18%
i13%),jelitagrubego(odpowiednio13%i13%)ipłuca
(odpowiednio9%i10%).
Wkrajacheuropejskichmalejącatendencjaumieralności
zpowodunowotworówzłośliwychtrwajużodwielulat,
natomiastwPolscerozpoczęłasięokołodekadętemu(ryc.
1.7i1.8).WWielkiejBrytaniiiFinlandiispadekumieral-
nościrozpocząłsięwpoczątkulat80.idopołowypierw-
szejdekadyXXIw.współczynnikiumieralnościobniżyły
sięo30–40%,podczasgdywPolscespadekumieralności
mężczyznwlatach1995–2015wynosił20%,akobiet10%
wlatach2000–2015.
Analizatrendówczasowychzachorowalnościiumieral-
nościwPolscewskazuje,żenadalbędzierosłozagrożenie
nowotworami,szczególnienowotworamijelitagrubego
uobupłcioraznowotworamipłucaipiersiwpopulacji
kobiet(ryc.1.10i1.12)inowotworamigruczołukroko-
wegoumężczyzn(ryc.1.9i1.11).Zmianytrendówwystę-
powanianowotworówwpopulacjipolskichmężczyzn,
polegającenazmniejszaniusięczęstościwystępowania
rakapłuca,krtaniizahamowaniuwzrostuliczbynowo-
tworówjamyustnejigardła,obserwowaneodpołowy
ostatniejdekadyXXw.,wykazująpodobnykierunekjak
wkrajachEuropyZachodniej.
WPolsce,podobniejakwwiększościkrajóweuropej-
skich,notujesiębardzoszybkiwzrostczęstościwystępo-
waniarakapłucaukobiet.Tempowzrostuumieralności
zpowodurakapłucawpierwszejdekadzieXXIw.wyno-
siło3%(podczasgdyumężczyznwtymsamymczasie
trwałspadekwtempie2,7%rocznie(ryc.1.9i1.11).
W2007r.porazpierwszyczęstośćwystępowaniazgonów
zpowodurakapłucawyprzedziłaczęstośćwystępowania
zgonówzpowodurakapiersi(ryc.1.12).
7
