Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sejmem.Istotąprzewrotumiałabyćnsanacja
moralna”życiapolitycznegowPolsce.Pił-
sudskijakodefactodyktatorwykazywałdość
nonszalanckistosunekdozagadnieńpolityki
wewnętrznej,większośćswojejenergiisku-
piającnasprawachwojskowychipolityceza-
granicznej25.Wpaździerniku1926r.nacze-
lerządustanąłsamMarszałek,dystansując
sięwswoimpostępowaniuodjakichkolwiek
frakcjipolitycznych.W1928r.wprzede-
dniunowychwyborówdosejmuprzystą-
pionodotworzeniaBezpartyjnegoBloku
WspółpracyzRządemMarszałkaPiłsudskie-
go,którywparlamenciezdobyłjedynie30%
mandatów26.Porażkawyborczaorazprzeby-
tywnocyz17na18kwietnia1928r.udar
mózguskłoniłyMarszałkadozrezygnowania
zfunkcjipremiera.Jegowypowiedzikrytyku-
jącewniewybrednysposóbparlamentdopro-
wadziłydokonsolidacjiopozycjiiwysunięcia
zarzutówkorupcyjnychpodadresemludzi
bliskozPiłsudskimzwiązanych.W1930r.
zjednoczonepartieopozycji(ludowcyiso-
cjaliści)zwaneCentrolewemprzygotowy-
wałyolbrzymiąogólnokrajowąmanifestację
przeciwkorządowi,naczelektóregostanął
znowuPiłsudski.Wobawieprzedrozlewem
krwiMarszałekrozwiązałparlamentoraz
aresztowałiuwięziłwBrześciu23wybitnych
politykówiposłów,którychbrutalniepobito.
Zperspektywyhistorycznejsprawębrzeską
należyuznaćzapolitycznyimoralnybłąd
Piłsudskiego,pomimozwycięstwaobozu
rządowegowewrześniowychwyborachdo
sejmu27.Po1930r.trudnomówićopolskich
rządachparlamentarnych.Wkońcowym
okresieżyciaMarszałkawładzęwkrajuspra-
wowaliludziezwiązanizwojskiem(pułkow-
nicy)28.
Trudnościpolityczne,zjakimiborykał
sięPiłsudskiwlatach30.,zbiegłysięzwy-
stąpieniemogromnegoświatowegokryzysu
gospodarczegotrwającegowPolsceażdo
śmierciMarszałkaw1935r.29
JózefPiłsudski
Sytuacja
polityczno-
-społeczna
Ryc.3.
NaokresrządówPiłsudskiegoprzypad-
łytrzyznamiennewydarzenia:podpisanie
paktuonieagresjizsowieckąRosją(1932)
iNiemcami(1934)orazuchwaleniekonsty-
tucjikwietniowej(1935),która,wprowadza-
jącpewnezmianyustrojowe,nieograniczała
prawobywatelskichludnościaniniewzoro-
wałaustrojuIIRzeczypospolitejnasyste-
machpaństwfaszystowskich30.
KilkamiesięcypośmierciMarszałka,
wpaździerniku1935r.,ukonstytuowałysię
nowesejmisenat.W1936r.nakolejnego
premierarządupowołanogenerałaFelicjana
SławojaSkładkowskiego,któregogabinet
przetrwałdokońcawrześnia1939r.Wybit-
nąpostaciąwtymostatnimrządzieIIRze-
czypospolitejbyłministerskarbuEugeniusz
Kwiatkowski,funkcjęministrasprawza-
granicznychpełniłpułkownikJózefBeck,
aspadkobiercąPiłsudskiegowsprawach
25S.Cat-Mackiewicz,HistoriaPolskiod11XI1918do17IX1939r.,Londyn1941;Z.Landau,J.Tomaszewski,
OdGrabskiegodoPiłsudskiego,Warszawa1971,s.28.
26P
.Zaremba,Historiadwudziestolecia,s.299.
27S.Lato,RuchludowyaCentrolew,Warszawa1965,s.206–230;A.Próchnik,Pierwszepiętnastolecie,s.392–400;
A.Albert,Najnowszahistoria,s.199–209;C.Miłosz,Wyprawawdwudziestolecie,Warszawa1999,s.435.
28P
.Zaremba,Historiadwudziestolecia,s.304–307.
29Ibidem,s.324.MłodzieżowąFalangą,którapropagowaławzorceustrojowezapożyczonezfaszyzmu,kierował
BolesławPiasecki,wokresiePRL-uprezesutworzonegozwoliMoskwyPAX-u.T
.Wituch,Przedmowadoobec-
negowydania,w:R.Dmowski,Politykapolska,s.6–27.
30A.Albert,Najnowszahistoria,s.220;S.Patek,Wspomnieniazważkichokresówpracy,Warszawa1938;S.Schmit-
zek,Drogiibezdrożaminionejepoki,Warszawa1976,s.290–310;J.Ciałowicz,OdKościuszkidoSikorskiego,
Kraków1971,s.200–225.
43
