Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Iwojnaświatowa
naczelnylekarzIBryga-
WładysławJakowicki,
dyLegionówPolskich
Ryc.6.
naczyńwraziekrwotoków,doczegobyliśmy
przygotowani,wyruszającwpole–praktycz-
niemazastosowanieminimalne”85.Taka
organizacjapozwalałananajszybszezaopa-
trzeniechirurgicznerannegowgłównych
punktachopatrunkowychzlokalizowanych
ok.5–8kmodprzednichlinii.Nakłada-
nownichopatrunki,wykonywanoratujące
życieoperacje,atakżezatrzymywanotych,
którzynierokowaliprzeżycia.Postrzelonym
wbrzuchJakowickizalecał:nmającnakaż-
dymprawieplacuopatrunkowympoparę,
aczasemkilkaśmiertelniekończącychsię
przypadkówtychpostrzałów,przyszedłem
doprzekonania,żeniemamywtychrazach
prawazastanawiaćsięnadwyboremmetody
postępowania.Wszędzietam,gdzieniemoż-
nawyłączyćzcałąpewnościąprzestrzału
przewodupokarmowego,musimywszystko,
cownaszejmocy
,uczynić,bydozabiegu
operacyjnegodoprowadzić”86.
Zmieniałosiępodejściedoranpostrza-
łowych.Uważanedotądzajałowe,uznano
zazakażone.Odpierwszychmiesięcywoj-
nywzaopatrywaniuranzaczętostosować
tzw.debridement,polegającynaotwarciu
wszystkichzachyłkówranycelemichdokład-
negooczyszczenia87.Metodata,wymagająca
dłuższegoleczenia,zostałaudoskonalona
izastąpionaprzezwycięciaranyzakończone
szwempierwotnym,wtórnymlubopóźnio-
nym,wzależnościodstopniaoczyszczenia
ranyiczasu,jakiupłynąłodzranienia88.
DoPolskizodległychstron
Polacyszukalidrogidoojczyznytakpostro-
nieEntenty
,jakipaństwcentralnych.Poza
LegionamiPolskimipolskieoddziałypowsta-
waływRosji(LegionPuławski,korpusgen.
Dowbor-Muśnickiego,oddziałynadalekim
wschodzie)orazweFrancji.
Próbyutworzeniaoddziałówpolskich
weFrancjirozpoczęłysięodpierwszegodnia
wojny
.PolscyochotnicywIpułkuLegiiCu-
dzoziemskiej,odmiejscakoncentracjinapo-
łudniuFrancjizwaniBajończykami,weszli
późniejwskładArmiiPolskiejweFrancji.
WParyżupowstałKomitetWolontariuszy
Polskich,któryrozpocząłwerbunekochotni-
kówdowalkizNiemcamiubokuwojskfran-
cuskich.Czołowymidziałaczamikomitetu
bylipolscylekarzeJanDanysz89iBolesław
Motz90.
Wwielukrajachpowstawałypolskie
komitetyusiłującepozyskiwaćchętnychdo
przeszkoleniawojskowegorodakóworaz
zdobyćfunduszenaichwyposażenieiuzbro-
jenie91.Nieprzychylnypoczątkoworząd
Francjizdecydowałnawniosekpremiera
iministrasprawzagranicznychoutworzeniu
wojskapolskiegonaterenieFrancji.Dekret
prezydentaFrancjiRaymondaPoincarégo
z4czerwca1917r.zarządziłformowanie
naczaswojnyautonomicznejArmiiPolskiej
walczącejpodpolskimsztandarem92.
ArmiagenerałaJózefaHallerawlatach
1917–1919tworzyłasięnaobupółkulach.
OchotnicyzeStanówZjednoczonych,Bra-
zylii,Rosji,Chin,MandżuriiiSzanghaju
22
85W
.Jakowicki,Chirurgiapolowanafroncie,s.77–78.Zob.teżA.Zaremba,Ochirurgiipolowejnatyłacharmii,
w:PierwszyZjazd,s.87–103;F
.Kijewski,Ouszkodzeniachklatkipiersiowej,w:PierwszyZjazd,s.109–110.
86W
.Jakowicki,Chirurgiapolowanafroncie,s.86.
87A.Zaremba,Ochirurgiipolowejnatyłacharmii,s.91.
88A.Marek,ZasadyleczeniaranwojennychisposobypostępowaniazranamiwIIRzeczypospolitej,nMedycynaNowożyt-
na.StudianadHistoriąMedycyny”2013,t.19,z.2,s.148–149.
89Mikrobiolog,profesorwInstytuciePasteurawParyżu,odkrywcalasecznikazgrupyparatyfusowej,jegoprace
stałysiępodstawąracjonalnegoleczeniasurowicami(tzw.fenomenDanysza).
90Urolog,działaczspołeczny
,polityczny
,senatorwIIRP
.
91Szerzejnatentematw:M.Zgórniak,1914–1918,Kraków1987,s.193–216.
92Ibidem,s.201.
