Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekDutkiewicz
Słubazdrowiaworganizacjach
paramilitarnychiwwojsku
Społeczeństwopolskie,podzielonegranicami
zaborczymi,wkroczyłowwiekXXzolbrzy-
mimizaniedbaniamipodwzględemrozwoju
cywilizacyjnego.Jednymzewskaźnikówjego
poziomubyłstanopiekizdrowotnej.Wpły-
nęłonatowieleczynników,aległównymbyło
to,żeziemiepolskiestanowiłydlapaństwza-
borczychmałoznaczące,awwypadkuRosji
wręczwrogieperyferia.
WKrólestwiePolskimw1913r.praco-
wało2146lekarzy
,1923felczerówi945den-
tystów.Na10tys.mieszkańcówtychziem
przypadałoodpowiedniopo1,71lekarza
i1,53felczera.WGalicjiwpoczątkuXXw.
(danez1908r.)było1424lekarzyi75felcze-
rów,astatystyczniena10tys.mieszkańców
1,8lekarza.WPoznańskiem,wzaborze
pruskimw1911r.praktykowało474leka-
rzy
,na10tys.mieszkańcówprzypadałoich
3,531.Byłytosłabewskaźnikiwporównaniu
doinnychpaństweuropejskich.
Wybuchkonfliktuwsierpniu1914r.był
zaskoczeniemdlawiększościspołeczeństwa
polskiego.Początekdziałańzbrojnychpo-
stawiłprzedpaństwamiispołeczeństwami
zupełnienowezadaniaiproblemy
.Wojna
światowabyłatotalnaiwszystkiedziedziny
życiazostałyjejpodporządkowane.Zdezor-
ganizowałaprzemysł,rolnictwo,gospodarkę,
życiespołeczne,naukęikulturę.Tylkonie-
liczniśledzilinarastającyod1908r.konflikt
międzyCesarstwemRosyjskimaAustro-Wę-
gramiiwiązaliztymnadziejęnaodrodzenie
sprawyniepodległości.Zdawalisobiesprawę
zzagrożeniawojennegoipodjęliprzygoto-
waniadoprzeciwdziałaniaewentualnymjego
następstwom.
WGalicjiod1908r.rozrastałysiępol-
skieorganizacjeniepodległościowe,którepod
hasłamirozwijaniaumiejętnościsportowych,
przygotowaniadosłużbywojskowej,szkoliły
swoichczłonkówdowystąpieniazbrojnego
osprawępolską.Główneznichto:Związki
Strzeleckie(lwowskiZwiązekStrzelecki,kra-
kowskinStrzelec”),PolskieDrużynyStrze-
leckie,DrużynyBartoszoweorazDrużyny
Podhalańskie.Wsparlitedziałaniaczłonko-
wieTowarzystwaGimnastycznegonSokół”
orazskauci.Wśródczłonkóworazsympaty-
ków,którzywróżnysposóbwspomagalite
organizacje,bylilekarze.Zwracaliuwagęna
konieczność
zorganizowania,
wyszkolenia
iodpowiedniegowyposażeniapersonelule-
karskiegoisanitarnego,którynafronciemiał
nieśćpomocrannymichorym.Nazapleczu
opiekanadrannymiichorymimiałaopierać
sięnaszerokiejpomocyspołecznej,głównie
kobiet2.
1HistoriaPolskiwliczbach,t.1:Państwoispołeczeństwo,Warszawa2003,s.216,217,220.
2SzerzejnatematszkoleniapersonelumedycznegoworganizacjachniepodległościowychwGalicjizob.:M.Dut-
kiewicz,SzkoleniepersonelumedycznegowpolskichorganizacjachniepodległościowychprzedwybuchemIwojnyświatowej,
w:WojskowośćBezpieczeństwoWychowanie.KsięgaJubileuszowaProfesoraLechaWyszczelskiegow70.rocznicęurodzin,
t.1,red.A.Niewęgłowska,Siedlce2012,s.129–141.
3