Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przestępstwaprzeciwkoludzkości:
ludobójstwo,gwałt,terroryzm
37
nilisięzesobą,mówilitymsamymjęzykiemiwyznawalitęsamąreligię.Zmuszono
wszystkichRwandyjczyków,żebynosilikartyidentyfikacyjne,któreokreślałyichprzyna-
leżnośćalbodowiększościHutu,albodomniejszościTutsi,którejprzyznanoprzywileje
wyższegowykształceniaidostępudostanowiskwadministracji.Byłotokolejneźródło,
rodzącewPaulineskrywanepragnieniezemsty.Prawdąbyłorównież,żejakopolityczna
karierowiczkawzdominowanejprzezmężczyznadministracji,musiałaudowodnićswo-
imprzełożonymlojalność,posłuszeństwoigorliwośćpatriotyczną,couczyniła,planując
ikierującprzeprowadzeniemzbrodni,jakichnigdydotądniepopełniławobecwrogażad-
nakobieta.ŁatwiejbyłorównieżzachęcaćdomasowychmorderstwigwałtównaTutsich,
mogącpostrzegaćichwsposóbwyabstrahowany,jakrównieżokreślającichdehumanizu-
jącymokreśleniemDkaraluchy”,którenależyDwytępić”.Mamytutajdoczynieniazży-
wymprzykłademwrogiejwyobraźni,któraodmalowujetwarzewrogówwbarwach
pełnychnienawiści,poczymniszczypłótno.
Mimoiżwydajenamsięniewyobrażalne,byktokolwiekznasmógłcelowoinspirować
takpotworneprzestępstwa,NicoleBergevin,prawnikPauline,podczasjejprocesuoludo-
bójstwoprzypominanam,żeDuczestniczącwprocesachomorderstwozaczynaszzdawać
sobiesprawę,żewszyscyjesteśmynatopodatni,choćnawetnieśniłobyCisię,żemógłbyś
popełnićtakiczyn.Zaczynaszjednakrozumieć,żemogłobytoprzytrafićsięmnie,mogło-
byprzytrafićsięmojejcórce.MogłobyrównieżprzydarzyćsięTobie”(s.130).
Jeszczewyraźniejszepodkreśleniejednejzgłównychtezstawianychwtejksiążce,
znajdujemywopiniiAlisonDesForgeszHumanRightWatch,którabadaławielepodob-
nychbarbarzyńskichprzestępstw.Zmuszanasonadodostrzeżeniawłasnegooblicza
wtychpotwornościach:
DTozachowanieznajdujesiępodsamąpowierzchniąwkażdymznas.Uproszczonesprawozdaniazludo-
bójstwapozwalająstworzyćwrażeniedystansupomiędzynamiasprawcamiludobójstwa.Sątakniegodzi-
wi,żemyniemoglibyśmysobiewyobrazićzrobieniakiedykolwiekczegośtakiego.Leczjeżeliweźmiemy
poduwagępotwornąpresję,podjakąteosobydziałają,wtedyautomatycznieodzyskujemyprzekonanie
oichczłowieczeństwie–atopowinnowydaćsięnamalarmujące.Jesteśzmuszonydoprzyjrzeniasiętej
sytuacjiizapytania:Cojabymwtedyzrobił?Czasamiodpowiedźniedodajeodwagi”(s.132).
Francuskidziennikarz,JeanHatzfeldprzeprowadziłwywiadyz10członkamibojó-
wekmilitarnychHutu,siedzącymiwwięzieniuzazabiciemaczetamitysięcycywilów
Tutsi
14
.Zeznaniatychzwykłychludzi–wwiększościchodzącychdokościołafarmerów
orazjednegobyłegonauczyciela–mrożąkrewwżyłach,jakokonkretna,pozbawiona
skrupułówprezentacjaniewyobrażalnegookrucieństwa.Ichsłowazmuszająnasrazporaz
dokonfrontacjizniewyobrażalnym:ztym,żeistotyludzkiesązdolnedocałkowitegopo-
rzuceniaswegoczłowieczeństwadlabezdusznejideologii,wykonując–lubwręczwyprze-
dzając–rozkazycharyzmatycznejwładzy,nakazująceniszczeniekażdego,ktozostałprzez
niąokreślonyjakoDWróg”.Przyjrzyjmysiębliżejkilkuztychsprawozdań,wporównaniu
zktórymiZzimnąkrwiąTrumanaCapotewypadablado.
DPonieważzabijałemczęsto,zacząłemodczuwać,żetonicdlamnienieznaczy.Chcę,żebybyłojasne,żeod
pierwszegodoostatniegogentelmana,któregozabiłem,niebyłomiżalanijednegoznich”.
DRobiliśmyrobotęwedługrozkazów.Przyłączaliśmysiędozbiorowegoentuzjazmu.Zbieraliśmysię
wzespołynaboiskudopiłkinożnejiwypuszczaliśmysięnałowyjakobratniedusze”.
