Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Transformacje:anioły,diabłyorazcałaresztanas,
zwykłychśmiertelników
27
DGrzechywilczegogardła”powodują,żeczłowiekodwracasięodłaskiiustanawiasam
siebienajwyższymdobrem,azarazemwłasnymwięzieniem.Wdziewiątymkręgupiekła
grzesznicy,owładnięciduchemnienasyconegowilka,pozostajązamrożeniwnarzuconym
samymsobiewięzieniu,wktórymwięzieńistrażniksązespoleniegocentrycznąwięzią.
HistoryczkaElainePagels,wswychuczonychrozważaniachnadpochodzeniemSza-
tana,proponujeprowokacyjnąteoriępsychologicznegoznaczeniaSzatanajakozwierciad-
łaludzkości:
DTo,cofascynujenaswSzatanie,tosposób,wjakiwykazujeoncechywykraczającepozato,cozwykliśmy
uznawaćzaludzkie.Szatanłączywjednejosobiewięcejniżskąpstwo,zazdrość,żądzęczyzłość–identyfi-
kowaneprzeznasjakonaszenajgorszeimpulsy,anawetwięcejniżto,conazywamybestialstwem,narzuca-
jącymistotomludzkimpodobieństwodozwierząt(Dbestii”)...Złownajgorszejpostaciwydajesiępociągać
zasobątoconadnaturalne–corozpoznajemyzdreszczemjakodiaboliczneprzeciwieństwoBoga,określa-
negoprzezMartinaBuberajakoDcałkowicieInnego”
2
.
Boimysięzła,alefascynujenas.Tworzymymityspiskuzłaizaczynamywniewierzyć
wystarczającomocno,abyzmobilizowaćsiłyprzeciwkonim.OdrzucamyDInność”,jako
odmiennąiniebezpieczną,ponieważjestnamnieznana.Jednocześnieekscytujemysię
kontemplowaniemekscesówseksualnychigwałceniemkodówmoralnychprzeztych,
którzynienależądonaszegorodzaju.Profesorreligioznawstwa,DawidFrankfurterpod-
sumowujeswojeposzukiwaniaZłaWcielonegopoprzezuwypukleniespołecznegokon-
struktuniegodziwegoInnego:
DUjęciespołecznejistoty–Innego,jakodzikusa,kanibala,demona,czarownika,wampira,lubmieszaniny
ichwszystkich,zarysowujespójnyrepertuarsymboliodmienności.Historie,jakieopowiadamyoludziach
zperyferii,powielająwątkiichdzikości,libertyńskichzwyczajóworazpotworności.Wtymsamymczasie
połączoneprzerażenieiprzyjemność,jakieczerpiemyzkontemplowaniatejInności–sentymenty,które
wpływałynabrutalnośćkolonizatorów,misjonarzyiwojskwkraczającychnaterytoriatychInnych
–zpewnościąwpływajątakżenanas,napoziomiejednostkowychfantazji”
3
.
Transformacje:anioły,diabłyorazcałaresztanas,
zwykłychśmiertelników
KoncepcjaefektuLucyferajestmojąpróbązrozumieniaprocesówtransformacji,jakawy-
stępuje,gdydobrzylubzwyczajniludzierobiąrzeczyzłelubniegodziwe.Zajmiemysię
fundamentalnympytaniem:DCosprawia,żeludzieczyniązło?”.Leczzamiastodwoływać
siędozakorzenionegowreligiidualizmudobraizła,czydobroczynnegolubsprowadzają-
cegonazłądrogęwychowania,przyjrzymysięrzeczywistymludziomwykonującymco-
dzienneczynności,uwikłanymwrealizowanieswoichzadań,próbującymprzetrwać
wczęstoburzliwymtygluludzkiegolosu.Postaramysięzrozumiećtransformacjeichcha-
rakterów,towarzyszącezetknięciuzpotężnymisiłamisytuacyjnymi.
Rozpocznijmyoddefinicjizła.Mojajestprosta,opartanazałożeniachpsychologicz-
nych:Złopoleganazamierzonymzachowaniusięwsposób,któryrani,wykorzystuje,poniża,de-
humanizujelubniszczyniewinnejednostki–lubużywaniuswojejwładzyisiłysystemowej,by
nakłaniaćlubdaćprzyzwolenieinnymdodziałaniawtensposóbwnaszymimieniu.Wskrócie,
jesttoDczynićniedobrze,wiedząccodobre”
4
.
