Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
VI.Problemyhausańskiejrodziny
1.Kształtrodzinyhausańskiejidomostwa
Rodzinanacałymświeciestanowipodstawowąkomórkęspołeczną.Jejzasięg,
funkcjeczystopieńzwartościmogąróżnićsięnaposzczególnychobszarach,czy
wśródrozmaitychgrupetnicznych.TakjestrównieżwCzarnejAfryce.Nacałym
jejobszarzeistniaływielkierodziny,wielopokoleniowe,składającesięzrodzin
małych,nazywanychpodstawowymiczynuklearnymi[Komorowski1978:29].
Tradycyjnerodzinyhausańskiesąpoligyniczneimającharakter
wielopokoleniowy
.Takąwielkąrodzinęstanowiąrodzice,ichdzieciinajbliżsi
krewni.Składasięonazrodzinmałych,czyliobejmującychojca,jegożony
idzieci.Wyróżniającąsięcechąspołecznościhausańskiejjestszczególnarola
ojcawrodzinie,którydecydujeopochodzeniurodowymczyetnicznymdziecka
nawetwtedy,gdybyjegożonąbyłaksiężniczka.Wpraktyceoznaczato,
żemężczyźnihausańscypoślubialibezuprzedzeńzarównokobietyzwłasnej
grupyetnicznej,jakispozaniej.Zdrugiejstrony,Hausańczycyniechętnie
wydawaliswecórkizaprzedstawicieliinnychgrupetnicznych,jeślitacykandydaci
namężównieosiągnęligodnegouwagistopniahausaizacji.
Bezwzględunato,gdzieudawalisięhausańscyemigranci,ichpierwszym
krokiemwosiedleniusiępozaojczyznąbyłopoślubienieżonzmiejscowych
społeczności.Potomkowiewywodzącysięztakichzwiązkówmałżeńskichuważali
sięzaHausańczyków,nawetgdybyichrodzinyodwielupokoleńpraktykowały
podobnezwiązkiegzogamiczne,igdybynawetnieposługiwałysięjużjęzykiem
hausa.
RównieżstatusspołecznyHausańczykazależałodpozycjiojca.Poślubienieżony
zniższejwarstwyspołecznejniewpływałonaobniżeniestatusudzieci.Todlatego
niegdyśnawetdzieciurodzoneprzezniewolnice-konkubinymiałytakiesame
prawajakdzieciwydanenaświatprzezprawowiteżony.Byłotozgodne
znakazamiszariatu,czylimuzułmańskiegoprawa.
Nieoznaczatojednak,żespołeczeństwohausańskiemacałkowicie
patrylinearnycharakter,gdyżpewnąrolęodgrywatakżepochodzenie
matrylinearne(„pokądzieli”).Dotyczyto,naprzykład,sprawydziedziczenia:
dziecimogąbyćspadkobiercamizarównopoojcu,jakipomatce.Niemateż
ograniczeńcodowywodzeniaswegopokrewieństwaodoburodzicówwpewnych
sytuacjachżyciowych,dopókinienaruszatoprawojcawtymwzględzie[Mahdi
1978:5].Nicprzetodziwnego,żeniektórzybadaczeuznająspołeczeństwo
hausańskiezabilateralne[Smith1954:21].lubzatakie,które„praktyczniestało
siębilateralne”[Nicolas1975:402].Wartoprzypomnieć,żewodległychczasach
przedmuzułmańskichkobietyodgrywałyznaczącąrolę,zarównowżyciu
społecznym,jakipolitycznym.
Bilateralnysystempokrewieństwa,jakteżpowszechnośćwielkich,
poligynicznychrodzinstworzyływśródHausańczykówtakimodelspołeczny,
wktórymrzadkomożnabyłospotkaćsięzpoczuciemsamotnościczy
odosobnienia.Taformabezpieczeństwaspołecznegomiaładużeznaczenie
izapewniaławmiaręharmonijnyrozwójjednostki.
Rodzinahausańskąmieszkawdomostwiezwanym
gidaa.
Domostwa
hausańskieróżniąsięwzależnościodmiejscaichwystępowania(wieś-miasto)
iodzasobnościgospodarza.Tworząoneprostokątnezagrody,stanowiące
powierzchnięmieszkalną.Jeśligospodarzdomostwajestosobązamożną,
otoczonejestonowysokim,glinianymmurem.Murytakiepowszechniespotyka
sięwmiastach.Naobszarachwiejskichdomostwojestogrodzonepłotemzłodyg
